Ўзбекистон Республикаси Саноат хавфсизлиги

§6. Юрадиган ғилдираклар
 
142.
Юк кўтариш кранлари ва уларнинг юк аравачаларининг 
харакатланиш 
механизмлари 
юрадиган 
ғилдираклари 
болғаланган, 
ўқловланган, штамповка қилинган ёки қуйилган қилиб бажарилган бўлиши 
мумкин. Юрадиган ғилдираклар пўлатдан ясалган бўлиши керак. Лойиҳалаш 
ташкилоти билан келишилган технология бўйича чидамли чўяндан 
тайёрланган шарсимон графитли юрадиган ғилдиракларни қўллаш рухсат 
этилади. Болғаланган ғилдираклар ГОСТ 28648 га талабларига мос бўлиши 
керак. Ребордасиз юриш ғилдираклардан фойдаланиш. Юриш ғилдиракларни 

---

29 
рельс йўлидан чиқиб кетишини олдини олиш қурилмалар мавжуд бўлганда 
рухсат этилади.
143.
Бир ребордали юриш ғилдираклари қўйидаги холларда 
қўлланиши
мумкин:
а) ерда ўнатилган кранлар йўл излари орасининг кенглиги 4 метрдан 
ошмаса ва йўлнинг иккала излари бир хил сатхда бўлса;
б ) агар ер усти крани ҳар томони билан икки рельсда харакатланса, бир 
ғилдиракдаги реборда бошқа ғилдиракдаги ребордаларга қарама
-
қарши 
жойлашган бўлса;
в) кўприкли кран туридаги таянч ва осма аравачаларда; 
г) бир рельс йўлида харакатланувчи осма тележкаларда
; 
бир рельсли йўлакдан и ғилдиракларида, ребордани ҳисобдан чиқарган 
холда тўғин (обод) кенглиги рельс бошини харакатланувчи осма 
аравачаларда Таянч кранлар бир реборданинг кенглигидан камида 30 mm.дан 
ошмаслиги керак;
минора кранларида юриш ғилдираклари унинг колеясининг кенглиги 
қанча бўлишидан қатъий назар икки тарафлама ребордали бўлиши лозим;
§7. 
Таянч деталлар, тирак ва буферлар
. 
144.
Рельс йўлларидан харакатланувчи юк кўтариш кранларида, 
ғилдираклар
ва ўқларнинг бузилиш эҳтимоли учун таянч деталлар билан 
таъминланган бўлиши керак.
Тиркама кабинали кўп рельсли аравачаларда таянч деталлар 
кабинанинг юрадиган аравачасида ўрнатилган бўлиши керак. Кабина ва юк 
кўтариш механизми умумий рамага қотирилганда таянч деталлари ҳар бир 
юрадиган аравачага ўрнатилади. 
Таянч деталлари юк кўтариш машинаси ёки юк аравачаси 
ҳаракатланаётган
рельслардан 20 mm дан кўп бўлмаган масофада ўрнатилган 
бўлиши керак ва шу деталларга энг катта тушиши мумукин бўлган оғирлик 
ҳисобга олинган бўлиши керак.
145.
Эгулувчан осмали стрелали ва қулочли ўзгарувчан стрелали 
кранларда стрелани орқага кетишини олдини олиш мақсадида тиргак ёки 
бошқа мосламалар ўрнатилган бўлиши керак.

---

30 
Худди шундай қурилмалар, қулочнинг энг минимал чиқганда унинг 
горизонталь холат бурчаги 
70

дан ошса минора кранларида хам ўрнатилиши 
лозим.
146.
Ўзи юрар стрелали кранларда ташқарига чиқарилган тиргаклар 
ёки уларнинг қисмларини қўл билан амалга оширилса унинг кўтариш кучи 
200 N дан ошмаслиги керак.
147.
Рессор ости юрадиган қисмлари бўлган ва аутригер 
тавсифномаси бўлмаган ўзи юрар
стрелали кранлар, юрадиган қисми ва 
ташқарига чиқарилган тиргакларига оғирликни узатишга имкон берадиган ва 
эгилувчан илгакларга таъсири йўл қўймайдиган мосламалар билан 
жиҳозланган бўлиши керак. Бу кранлар шунингдек бир текисда ўтиришни 
таъминлашга имкон
берадиган битта ғилдирак ўқининг хамма рессорларга 
бир хил оғирликни тарқатувчи эгилувчан илгаклар стабилизаторлари билан 
жиҳозланган бўлиши керак.
148.
Юк кўтариш машинасининг рельсдан чиқиб кетишини олдини 
олиш учун рельс йўлининг охирида тиргаклар ўрнатилган бўлиши керак.
149.
Рельс йўлидан харакатланувчи узатмали юк кўтариш кранлари
ва 
уларнинг аравачалари бир
-
бирига ёки тиргакларга урилиб кетишини 
енгиллаштириш учун мос баландликдаги эгилувчан буфер мосламалар билан 
таъминланган бўлиши керак. Агар эксплуатация
ҳужжатларида зарбасиз 
тупикли тиргаклар кўзда тутилган бўлса, буфер мосламалар ўрнатилмайди.