Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги Фармонига

Иқтисодиётни янада ривожлантириш ва либераллаштириш” деб номланган учинчи йўналишда кўрсатилган чора-тадбирларни рўёбга чиқариш учун миллий валюта ва нархларнинг барқарорлигини таъминлаш, валютани тартибга солишнинг замонавий бозор механизмларини босқичма-босқич жорий этиш, маҳаллий бюджетларнинг даромад базасини кенгайтириш, ташқи иқтисодий алоқаларни кенгайтириш, экспортга мўлжалланган маҳсулот ва материаллар ишлаб чиқариш учун замонавий технологияларни жорий этиш, транспорт-логистика инфратузилмасини, тадбиркорликни ривожлантириш ҳамда хорижий инвесторлар учун инвестициявий жозибадорликни ошириш, солиқ маъмурчилигини яхшилаш, банк фаолиятини тартибга солишнинг замонавий принциплари ва механизмларини жорий этиш, кўп тармоқли фермер хўжаликларини ривожлантириш, шунингдек туризм индустриясини жадал ривожлантириш назарда тутилмоқда.
Шунингдек ушбу йўналиш хусусий мулкни, молия бозорини ҳимоя қилиш, қишлоқ хўжалигини модернизациялаш, заргарлик соҳасини ривожлантириш, айрим миллий корхоналарнинг акцияларини (IPO) нуфузли хорижий фонд биржаларига дастлабки тарзда жойлаштиришга тайёргарлик кўриш чора-тадбирларини ҳам ўз ичига олади.
2017-2021 йилларда умумий қиймати 40 миллиард АҚШ доллари миқдоридаги 649 та инвестиция лойиҳасини назарда тутувчи тармоқ дастурларини рўёбга чиқариш режалаштирилмоқда. Натижада кейинги 5 йилда саноат маҳсулотини ишлаб чиқариш 1,5 баравар, унинг ялпи ички маҳсулотдаги улуши 33,6 фоиздан 36 фоизгача, қайта ишлаш тармоғи улуши 80 фоиздан 85 фоизгача ошади.
“Ижтимоий соҳани ривожлантириш” деб номланган тўртинчи йўналиш аҳоли бандлигини ошириш, фуқароларни ижтимоий ҳимоя қилиш ва уларнинг саломатлигини сақлаш, йўл-транспорт, муҳандислик-коммуникация ҳамда ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш ва модернизациялаш, аҳолини электр энергия, газ билан таъминлашни яхшилаш, аҳолининг муҳтож қатламларига кўрсатиладиган ижтимоий ёрдам сифатини ошириш, хотин-қизларнинг ижтимоий-сиёсий ҳаётдаги мақомини ошириш, соғлиқни сақлаш соҳасини ислоҳ қилиш, мактабгача таълим муассасаларининг қулайлигини таъминлаш, умумий ўрта таълим, ўрта махсус ва олий таълим сифатини яхшилаш ҳамда уларни ривожлантириш чора-тадбирларини амалга оширишни назарда тутади.
Хусусан, ҳудудларни ҳар томонлама ривожлантириш бўйича қарийб 25 мингта инвестиция лойиҳасини рўёбга чиқариш ҳисобига 256,4 минг иш ўрни ташкил этиш орқали аҳолини иш билан таъминлаш дастурларини тўлиқ ижро этиш назарда тутилган. Ишсизлик даражаси энг юқори бўлган минтақаларда 46,8 минг янги иш ўрни ташкил этиш, тадбиркорлик фаолиятини бошлаш учун таълим муассасаларининг 10 минг нафар битирувчисига кредитлар ажратиш режалаштирилмоқда.
Катта ёшли авлодни қўллаб-қувватлаш, ижтимоий нафақалар бериш тартибини такомиллаштириш, соғлиқни сақлаш соҳасини ислоҳ қилиш чора-тадбирлари киритилган. Жумладан, 78 та туман тиббиёт бирлашмасини, 7 та шаҳар ва 2 та вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказини қайта қуриш, тез тиббий ёрдам хизматини 1200 та махсус автотранспорт билан таъминлаш режалаштирилмоқда.
Қишлоқ жойларда 15 мингта арзон уй-жой, 415 километрлик сув таъминоти қувурлари, 316 километрлик газ таъминоти қувурлари ва 291 километрлик ички йўллар қуриш режалаштирилган. Аҳолига транспорт хизматлари кўрсатиш сифатини яхшилаш мақсадида 86 та янги автобус йўналишини жорий этиш ва 537 та замонавий автобус харид қилиш назарда тутилмоқда.
“Хавфсизлик, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш, чуқур ўйланган, ўзаро манфаатли ва амалий руҳдаги ташқи сиёсат юритиш” деб номланган бешинчи йўналиш доирасида республиканинг конституциявий тузумини, суверенитетини, ҳудудий яхлитлигини ҳимоя қилишга доир чора-тадбирларни рўёбга чиқариш, киберхавфсизлик соҳасида ахборот, норматив-ҳуқуқий асослар тизимини такомиллаштириш, аҳолини фавқулодда вазиятлардан хабардор қилиш тизимини ташкил этиш ва ривожлантириш, Орол фожиасининг оқибатларини юмшатиш, шунингдек Миллатлараро муносабатлар соҳасидаги сиёсатнинг устувор йўналишлари концепциясини ҳамда Диний соҳадаги давлат сиёсати концепциясини ишлаб чиқиш назарда тутилмоқда.
Шу билан бирга, хорижий ҳамкорлар билан сиёсий-дипломатик соҳадаги ҳамкорликни ривожлантиришга доир “Йўл хариталари”ни ишлаб чиқиш, Ўзбекистоннинг хорижий ҳамкорлар билан 2017 йилга мўлжалланган савдо-иқтисодий, инвестициявий, технологик ва молиявий-техник ҳамкорлигини тубдан ривожлантириш ва кенгайтириш режалаштирилмоқда.
Давлат дастурининг юқорида қайд этилган барча чора-тадбирларини амалга оширишга 37,7 триллион сўм ва 8,3 миллиард АҚШ доллари йўналтирилади.
Келгуси беш йилда мамлакатни ривожлантиришнинг стратегик ва устувор йўналишларини белгилаш мақсадида Фармон асосида, Ўзбекистон Республикаси Президенти бошчилигида Ҳаракатлар стратегиясини амалга ошириш бўйича Миллий комиссия тузилмоқда.
Давлат дастурига киритилган тадбирлар тўлиқ, ўз вақтида ва сифатли бажарилишини назорат қилиш Ҳаракатлар стратегияси бешта йўналишининг ҳар бири бўйича тузилган комиссиялар зиммасига юклатилган.
Ушбу комиссиялар зиммасига нафақат юқорида қайд этилган вазифаларни амалга ошириш, балки 2018-2021 йилларга мўлжалланган Ҳаракатлар стратегиясини амалга ошириш бўйича тегишли йиллик давлат дастурлари лойиҳаларини тайёрлаш ҳам юклатилмоқда.
Ҳаракатлар стратегиясининг амалга оширилиши Ўзбекистон Республикасининг мамлакатни ислоҳ қилиш ва модернизациялаш, ривожланган бозор иқтисодиётига асосланган ҳуқуқий демократик давлат, кучли фуқаролик жамияти барпо этиш, қонун устуворлигини, хавфсизлик ва ҳуқуқ-тартиботни, давлат чегараларининг дахлсизлигини, жамиятда миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш йўлидаги шахдам ҳаракатларига янги куч бағишлайди.


Президентимиз Шавкат Мирзиёев ғояси ва раҳбарлигида ишлаб чиқилган мамлакатимизни янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси Ватанимиз тарихида, халқимиз ҳаётида янги тараққиёт босқичини бошлаб берди. Бунда беш устувор йўналиш беш йилда амалга оширилади. 
Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг 2017 йил 7 февралдаги фармони билан тасдиқланган Ҳаракатлар стратегиясида мамлакатимизни ривожлантиришнинг беш устувор йўналиши – давлат ва жамият қурилишини такомиллаштириш, қонун устуворлигини таъминлаш ва суд-ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилиш, иқтисодиётни янада ривожлантириш ва либераллаштириш, ижтимоий соҳани тараққий эттириш, хавфсизлик, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш, чуқур ўйланган, ўзаро манфаатли ва амалий руҳдаги ташқи сиёсат юритиш бўйича аниқ, ҳаётий ислоҳотлар, уларни амалга ошириш механизмлари белгилаб берилган. Орадан қисқа вақт ўтганига қарамай, бу тарихий ҳужжатнинг амалий самаралари ҳаётимизда ўз ифодасини топмоқда. Жумладан, жисмоний ва юридик шахслар мурожаатлари билан ишлашда мутлақо янги тизим – Халқ қабулхоналари институтига асос солинди, маҳалла тузилмаси, таълим, илм-фан, соғлиқни сақлаш, фармацевтика, суд-ҳуқуқ, ички ишлар, ташқи савдо тизимлари, архитектура ва қурилиш, хусусий мулкчилик ва тадбиркорликни ривожлантириш, уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш, қонун ҳужжатларини тарқатиш, йўл хўжалиги, маданият ва спорт соҳалари тубдан такомиллаштирилиб, уларнинг фаолияти самарадорлиги оширилмоқда.
Буларнинг самарасида халқимизнинг давлат идораларига ишончи ортмоқда. Давлатимизнинг иқтисодий юксалиши оддий одамларнинг орзу-умидлари билан уйғунлашмоқда. Аҳолида ислоҳотларда фаол иштирок этиш кучайиб, соҳаларни ривожлантиришда инсон омили асосий ўринга чиқмоқда. Бошқача айтганда, давлат идоралари халқимизга хизмат қилмоқда.
Хўш, Ҳаракатлар стратегиясида белгиланган устувор йўналишлар, мақсад-вазифалар тўлақонли бажарилса, оддий одамлар ҳаётида қандай натижаларга олиб келади? Бу ислоҳотлар самаралари нималарда намоён бўлади?
– Бунда, аввало, кучли фуқаролик жамияти барпо қилинади, халқимиз турмуш даражаcи кескин ошади, – дейди Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти профессори Мансур Бекмуродов. – Тадбиркорлик фаолияти реал ҳаёт тарзига, ялпи ижтимоий ҳаракатга айланади. Бандлик даражасига ҳамоҳанг солиқ тўловчилар ҳам кескин кўпаяди. Давлатнинг экспорт салоҳияти ошиб, янги объектлар қурилиши кўлами ҳам кенгаяди. Уй-жой муаммоси бартараф этилади. Ҳар бир соҳа ҳамжиҳат ва уйғун ҳолда, энг муҳими, тўлақонли маърифат асосида ишлай бошлайди, «банк маънавияти», «фермерлик маърифати», «тадбиркорлик маданияти» таомилга киради.
Ҳар қандай жамиятда эзгу ва буюк мақсадлар бўлган, бироқ Ҳаракатлар стратегияси тараққиётга эришишнинг ўзбек мактаби сифатида инсоният тарихида ўчмас из қолдириши, асрлар оша намуна вазифасини ўташи учун бу ислоҳотлар тўла амалга оширилиши керак. Бунинг учун, аввало, оддий одамлар мазкур тарихий ҳужжатнинг моҳияти, мақсад-муддаоси унинг ўзи, оиласи, авлодлари ҳаёти билан чамбарчас боғлиқ эканини англаб етиши керак.
– Бунда бир ҳақиқат аниқ: тарғибот-тушунтириш тадбирлари одамлар истак-хоҳишлари, қизиқишлари ва ички эҳтиёжларига мос ташкил қилиниши, бунда оддий аҳоли фаол қатнашишига эришиш лозим,
Ҳаракатлар стратегияси ва Президентимизнинг шу йил 21 февралдаги “Ўзбекистон Республикаси суд тизими тузилмасини тубдан такомиллаштириш ва фаолияти самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони асосида мамлакатимиз Олий суди ва Олий хўжалик судининг фуқаролик, жиноий, маъмурий ва иқтисодий суд иш юритуви суд ҳокимиятининг ягона олий органи – Олий судга бирлаштирилди. Оддий аҳоли бу билан суд тизимида бир-бирини такрорловчи функциялар бартараф этилиши, ягона суд амалиёти шакллантирилишини теран англаса, ислоҳотларнинг ҳаётий самарадорлиги ошади. Тарғибот тадбирларида бу ислоҳотларни одамлар бевосита мулоқотлар тарзида, уларнинг эсида қоладиган мисоллар билан тарғиб қилсак, мақсадга мувофиқ бўлади.
Мамлакатимиз аҳолисининг 60 фоиздан ортиғини ёшлар ташкил этади. Ёшлар – жамиятимизда ҳал қилувчи куч, эртамиз эгалари. Бироқ бугун ёшлар янги-янги, буюк имкониятлар билан бирга, турли ёвуз хавф-хатарларга ҳам дуч келаётир. Давлатимиз раҳбари Конституциямиз қабул қилинганининг 24 йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги маърузасида бу масалага яна бир бор эътибор қаратиб, «Болаларимизни бировларнинг қўлига бериб қўймасдан, уларни ўзимиз тарбиялашимиз лозим. Бунинг учун ёшларимиз билан кўпроқ гаплашиш, уларнинг қалбига қулоқ солиш, дардини билиш, муаммоларини ечиш учун амалий кўмак беришимиз керак. Бу борада уюшмаган ёшлар билан ишлашга алоҳида эътибор қаратишимиз зарур», деб таъкидлагани бежиз эмас.
– Ҳаракатлар стратегияси барча, жумладан, ёшлар учун ҳам тушунарли тилда ёзилган, бу дастуриламал ҳужжатни ишлаб чиқишда, унинг лойиҳаси муҳокамаларида ёшлар ҳам фаол қатнашди, уларнинг қатор таклиф-мулоҳазалари бунда ўз ифодасини топди.
Бунда асосан қизиқарли учрашувлар, жонли мулоқотлар ташкил қилинади, замонавий усуллардан, интернет имкониятларидан унумли фойдаланамиз. «Тараққиёт стратегияси» марказида қатор лойиҳаларни амалга оширишни режалаштирилган. Ҳаракатлар стратегияси эмблемаси туширилган турли либослар, буюмлар, ўқув қуроллари ва бошқа тарғибот воситалари тайёрланиб, ёшларга тарқатилади.
– Парламент аъзолари бугун ҳудудларда бўлиб, оддий одамлар қалбига қулоқ солиш, уларнинг муаммоларини ўрганиш, мурожаатларга амалий ечим топишда яқиндан ёрдам бериб келмоқда, бу учрашувларда муаммоларни ҳал қилиш билан бирга, мамлакатимиз қонунчилигидаги ўзгаришлар, Ҳаракатлар стратегияси мазмун-моҳиятини ҳам кенг тарғиб этилмоқда.
Ҳаракатлар стратегиясидаги бешта устувор йўналишнинг бири иқтисодий соҳани янада ривожлантириш ва либераллаштиришга йўналтирилган макроиқтисодий барқарорликни мустаҳкамлаш, юқори иқтисодий ўсиш суръатларини сақлаб қолиш, миллий иқтисодиётнинг рақобатбардошлигини ошириш, қишлоқ хўжалигини модернизация қилиш ва жадал ривожлантириш, иқтисодиётда давлат иштирокини камайтириш бўйича институционал ва таркибий ислоҳотларни давом эттириш, хусусий мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш ва унинг устувор мавқеини янада кучайтириш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик ривожини рағбатлантириш, ҳудудлар, туман ва шаҳарларни комплекс ва мутаносиб ҳолда ижтимоий-иқтисодий тараққий эттириш, инвестициявий муҳитни яхшилаш орқали мамлакатимиз иқтисодиёти тармоқлари ва ҳудудларига хорижий сармояларни фаол жалб этиш каби вазифаларни ўз ичига олади.
Ҳаракатлар стратегияси мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотларнинг шиддатли кечишини таъминламоқда. Унда ўзбек моделининг узвий давоми сифатида босқичма-босқичлик тамойилига алоҳида эътибор қаратилган.
Ҳаракатлар стратегиясини беш босқичда амалга ошириш назарда тутилмоқда, бунда йилларга бериладиган номларга мувофиқ Давлат дастурлари тасдиқланади. Мисол учун, жорий йилга Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили, деб ном берилди. Бешта муҳим устувор йўналишни қамраб олган 320 банддан иборат Давлат дастурида давлат ва жамият қурилишини такомиллаштириш, қонун устуворлигини таъминлаш ва суд-ҳуқуқ тизимини ислоҳ қилиш, иқтисодиётни, ижтимоий соҳани ривожлантириш, хавфсизликни таъминлаш ва амалий ташқи сиёсат юритишга доир вазифалар белгилаб қўйилди. Мазкур йўналишлар бир-бири билан узвий боғлиқ.
Қонун устуворлигини таъминламасдан иқтисодиётни эркинлаштириш, иқтисодиётда рақобатни кучайтиришга эриша олмаймиз. Давлат бошқаруви тизимида жамоатчилик назоратини ривожлантирмай қонун устуворлигини таъминлаш анча мураккаб.
Давлат дастурининг “Давлат ва жамият қурилишини такомиллаштириш” деб номланган биринчи йўналишини амалга оширишда давлат ҳокимияти тизимида Олий Мажлиснинг ролини кучайтириш, қонун ижодкорлиги фаолиятининг сифатини тубдан яхшилаш, давлат ҳаётида сиёсий партияларнинг ролини ошириш масалаларига алоҳида эътибор қаратилган. Бунда Олий Мажлиснинг ролини ошириш мақсадида Қонунчилик палатаси депутатлари, Сенат аъзолари ҳар ойда ўн-ўн икки кун жойларга чиқиб, у ердаги ҳақиқий аҳвол билан танишиши амалиёти жорий этилгани сайловчиларимиз, аҳолининг муаммоларини ечишда муҳим аҳамият касб этмоқда.
Ҳаракатлар стратегиясида парламент назоратини такомиллаштиришга оид Олий Мажлис палаталари Кенгашларининг қўшма қарорини қабул қилиш, парламентнинг халқаро муносабатларни янада ривожлантиришдаги ўрни ва ролини ошириш мақсадида парламент фаолиятини тартибга солувчи қатор қонунларга ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш борасида аниқ вазифалар белгиланган. Бугунги кунда Олий Мажлис палаталарида хорижий давлатлар парламентлари билан дўстлик гуруҳларини тузиш, уларнинг фаолиятини такомиллаштириш, чет эллик ҳамкорларни мамлакатимизга инвестициялар киритишга жалб қилиш бўйича чоралар кўрилмоқда.
Давлат дастурида жамоатчилик назоратининг ҳуқуқий асосларини қонун даражасида белгилаш, халқимиз билан бевосита мулоқотни йўлга қўйиш борасида янги механизмларни жорий қилиш назарда тутилган. Жойларда очилган Президентимизнинг Халқ қабулхоналари бунинг ёрқин мисолидир.
Ҳаракатлар стратегиясида давлат бошқарувини такомиллаштириш, аввало, давлат хизматини ислоҳ қилиш, иқтисодиётда давлат бошқарувини камайтириш, давлат ва хусусий секторларнинг ўзаро манфаатли ҳамкорлигининг замонавий шаклларини, «Электрон ҳукумат» тизимини ривожлантириш бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш режалаштирилган.
Бунда “Давлат хизмати тўғрисида”ги қонунни қабул қилиш назарда тутилганини алоҳида қайд этиш лозим. Мазкур қонун давлат хизматчиларининг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари, уларнинг ижтимоий ҳимояси, моддий таъминоти каби масалаларнинг барчасини тартибга солади. Бу орқали давлат органлари фаолияти самарадорлигини оширишга эришилади.
“Маҳаллий давлат ҳокимияти органлари тўғрисида”ги қонуннинг янги таҳририни қабул қилиш ҳам белгиланган. Бу каби янгиликлар давлат бошқарувини янада демократлаштириш, давлат идораларини халқимизга яқинлаштиришга хизмат қилади. Президентимиз илгари сурган ҳаётий ғоя – халқ давлат идораларига эмас, балки давлат идоралари халққа хизмат қилиши кераклиги қонунлар даражасида мустаҳкамланади.
Ҳаракатлар стратегияси мамлакатимизда ислоҳотлар самарадорлигини тубдан ошириш, давлат ва жамиятнинг ҳар томонлама ва жадал ривожланишини таъминлаш, ҳаётимизнинг барча соҳаларини эркинлаштириш, Ўзбекистонимизнинг энг ривожланган давлатлар қаторидан мустаҳкам ўрин олишига хизмат қилади.