‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy psixologiya

Ong xususiyatlari funksiyaga 
oid a’zolar sifatida:
•  Tashqi ta’sirgajavob berish 
qobiliyati ( reaktivlik)
•  Ta’sirchanlik
•  Dialogizm
•  Polifonlik
•  Tashqi ta’sirsiz rivojlanish
•  Tashqi ta’sirga nisbatan 
beixtiyor ko‘rsatadigan 
reaksiya (reflektivlik)
Ongning vazifalari 
Asosiy ong vazifalariga quyi- 
dagilar kiradi:
•  Aks qaytarish
•  Tug‘ma (ijodiy)
•  Boshqarib-baholash
•  Refleksivlik
•  Ma’naviylik 
Ong tuzilishi
L.Feyerbax ongni ong uchun va 
ong turmush uchun degan fikmi 
ilgari surgan. A.N.Leontev ongni 
uch qismdan iborat ekanligini 
ajratgan:
•  Obrazning seziladigan asosi
•  Ma’no
•  Mazmun
qilish  mexanizmida  asosiy  o‘rin
Ongning xususiyatlari
S.L.Rubinshteyn  quyidagi 
ong  xususiyatlarini  ajratib  ko‘r- 
satadi:  munosabat  o‘matish  bi­
lish,  boshdan  kechirish  (kechin- 
ma).  Ongning  har bir  xususiyati 
kam  hollarda  yoki  faqat  bilish, 
yoki  faqat  kechinma,  yoki  faqat 
munosabat  bo‘lishi 
mumkin; 
ko‘pincha shu uch xususiyat bir- 
lashgan  holda  ko‘rinadi.  Ammo 
bu  uch  tarkibiy  qismning  (kom- 
ponentlaming)  har  birini  ifo- 
dalanish  darajasi  turlicha.  Shu- 
ning 
uchun 
har 
bir 
ong 
xususiyatini,  psixologik  tushun- 
chasini koordinata  sistemasining 
uch  muhim  nuqtasi  sifatida 
ko‘rish  mumkin.  Ong  mexa- 
nizmini  tahlil  qilishda  aqliy 
metaforani 
bartaraf 
qilish 
muhimdir.  Ong bu faoliyat siste- 
masi mahsuli va natijasidir, unga 
nafaqat  miya  balki  shaxs,  jami-
46

---

yat ham kiradi.  Bu  sistemalaming muhim xususiyatlari  unga yetish- 
mayotgan funksiyaga oid organlar, o‘ziga xos yangidan yuzaga kela­
di.  U  asosan  dastlabki  sistemadan yo‘qotib  bo‘lmaydigan u yoki bu 
imkoniyatlar hisoblanadi.