‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy psixologiya

Ular  o‘z  izlanishlarida  tafakkuming  gender  xususiyatlari,  yosh 
davr  tafovutlari,  pedagogik  texnologiyaning  unga  ta’siri,  shuning- 
dek,  mustaqil,  ijodiy tafakkurni  shakllantirish,  fikrlash  faoliyatida 
subyektlarning o‘zaro  farqlari, taraqqiyot dinamikasi masalalarini 
tadqiq etishgan.
To  hozirgacha  tafakkur  psixologlarimiz  uchun  dolzarb  muammo 
sifatida qaralmoqda.
NUTQNING RIVOJLANISHI
Nutqning rivojlanishi.  Tabiat mo‘jizalaridan biri -  bola tomonidan 
nutqni  o‘zlashtirish qobiliyatidir.  Bolalaming oddiy guv-guvlash jara- 
yonidan bir so‘zli  bosqichga va telegrafik, ikki so‘zli bosqichga yengil 
o ‘tishlari olimlar o ‘rtasida ko‘plab bahs-munozaralarga  sabab bo‘lib
164

---

kelgan.  Bixevioristik  oqim  namo- 
yondalaridan  Skinner biz  tilni  imi- 
tatsiya,  ya’ni  taqlid  qilish  va  uni 
mustahkamlashning  ma’lum  ta- 
moyillari  vositasida  o‘rganamiz, 
deb  tushuntirgan.  Lingvist  Noam 
Xomski  Skinner  fikrlariga  e ’tiroz 
bildirib,  bolalar  biologik  va  fizi­
ologik jihatdan  so‘zlami  o‘rganish 
va  grammatikadan  foydalanishga 
tayyor  bo‘ladi!ar,  deydi.  Biroq 
grammatikani  o‘zlashtirish  inson 
hayotining  dastlabki bir necha yili- 
ni  egallashini  inobatga  olganda 
uning fikrlari o‘ta bahsli va tanqidiydir.