‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi saodat sultonsaidova, ‘lmas sharipova


yubor,  tangrim.  Ha,  qaydasen,  choHoq  qarg‘a!



Download 3,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/152
Sana31.12.2021
Hajmi3,4 Mb.
#261431
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   152
Bog'liq
O'zbek tili stilistikasi (S.Sultonsaidova, O'.Sharipova)

yubor,  tangrim.  Ha,  qaydasen,  choHoq  qarg‘a! Kalitni  ber.
Badiiy  stilning  grammatik  xususiyatlari
T ilning  gram m atik   sh ak llarid an   foydalanish  h am   badiiy 
adabiyotning  jan r  turlariga  bog‘liq.  Sheriyatda  narsalar  nom ini 
yasaydigan afTikslaming odamga nisbatan ishlatilgan holatini ko‘rish 
mumkin.  Masalan,  shoir  Muqimiy  asarlaridan  olingan  quyidagi 
parchaga  e'tibor beraylik:
Do'monchaga  ketdim  o ‘tib,
Yoqamni  har soat  tutib,
Yotdim  ul  oqshom  g ‘am  yutib,
Dashti  qaroqchizor  ekan.
Muqimiy qaroqchi so‘ziga jonsiz  narsalar nomiga qo‘shiladigan 
-zor affiksini  qo'shib,  yangi  so‘z  yasagan.  Bu  bilan  bir  tomondan, 
ko‘plik,  m o‘llik  m a'nosi  ifodalansa,  ikkinchi  tom ondan,  kinoya 
anglatiladi,  ya’ni  qaroqchilarni  jonsiz  narsalar  qatoriga  kiritib, 
achchiq kinoya qiladi.
Gap  bo‘laklarining  odatdagi  o ‘m i  ahnashtirib  berilishi  nasrga 
nisbatan  ko‘proq  shc’riyatda  uchraydi.  Bunda  ijodkor  m a'lum  
so‘zlami  ta'kidlash,  ulaming ta'sirchanligini  osltirish maqsadida  va 
slre'riyat  talabi  bilan  so‘zlarning  o ‘m ini  almaslitiradi.
35
www.ziyouz.com kutubxonasi


Yozuvclii  Oybek  nazaridan  dabdabali  ifodalar,  mubolag'a  ham 
qoclwb  qutulmagan.  M asalan:  Dorug ‘ayi  kabutarxonai  humoyun 
(podsho  kabutarxonasining  boshlig'i),  dorug‘ayi  kutubxonaixi 
humoyun,  sizning  ma'rifat  daryongizdan  bahramand  bo'lmoq  qadar 
ulug'  saodatni  tascvvur  etmoq  imkonsizdir,  saltanat  tojini  quyosh 
yanglig' samovat doirasida biling, fartnoni humoyun bilan bizni sarafroz 
qilsangiz saltanatimizning siz kabi nodir shaxsini amirlik rutbai oliysi 
bilan  sarafroz  qilmaguncha  ko ‘nglimiz  qaror topmas  kabi  dabdabali, 
jargon  ifodalaming  qo ‘llanishi  asaming  estetik  qimmatini  oshiradi.
S h u n d a y   q ilib ,  b a d iiy   stiln in g   o ‘ziga  xos  to m o n la rin i 
ko‘rsatadigan  bunday  misollami  ko'plab  keltirish  mumkin.
Badiiy  stilning  o ‘ziga  xos  jihatlaridan  yana  biri  shuki,  bunda 
undov,  so'roq, buyruq gaplar keng ishlatiladi.  Badiiy nutq lingvistik 
birliklar  vositasida  estetik  m a’no  ifodalash  uchun  xizmat  qiladi.
Badiiy  adabiyotning ko‘rinisliiari ham  xilma-xil:  she’riyat,  nasr, 
drama kabilaming har biri o'ziga xos xususiyatga ega.  She’riy nutqqa 
xos  b o ‘lgan  stilistik  xususiyat  dramada  bo ‘lmasligi  m um kin  yoki 
aksincha.  Shuning  uchun  badiiy  stilni  o ‘rganish  ko‘lami  keng,  bu 
stil  b o ‘yicha  ko‘p  ilmiy  ishlar  yaratilgan.  (U lar  bilan  tanishib 
xulosalar  chiqariladi.)

Download 3,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   152




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish