‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. Q. Pardayev, B. A. Xasanov, B. Yu. Maxsudov, D

137

---

12.2. IChTda funksional qiymat tahlili uchun obyektni tanlash
va shu obyekt bo‘yicha ma’lumotlarni to‘plash
IC h T d a ham F Q Tni o ‘tkazish b o sq ich la rium um e ’tir o f etilgan 
b o s q ic h la rd a n ib o ra t. U n d a eng m u h im b o s q ic h la rd a n b ir i 
fu n k s io n a l q iym a t ta h lili uchun obyektni tanlashdir.
N a v b a td a g i b osq ich shu obye kt b o 'y ic h a m a’ lu m o tla m i 
to 'p la s h d a n iborat.
IC h T g a kiradigan obyektlar ichidan ham eng z a ru rla rin i tanlab 
o lish lo z im d ir. Bunda nim alarga aham iyat berish m um kin?
1. TChTga kiradigan obyektlar ic h id a F Q T uchun zarar bila n
ish la yo tg a n, m ahsuloti tezda sotilm ayotgan b o 'lin m a o lin a d i.
2. M a h s u lo tin in g ta rkib id a brak qism i k o ‘payib ketayotgan 
sex y o k i uchastkalar.
3. Is h la b chiqarishda b a rq a ro rlik n i yo'qotgan, b ir m arom da 
ishlam ayotgan b o ‘lin m a yo ki sexlar.
4. K a d rla r q o 'n im s iz lig i ko 'p ayib ketgan bo‘ lin m a la r.
5. T u z ilg a n shartnom aning sh a rtla rin i buzayotganlar.
6. X om ashyo va m a te ria lla m i o ‘z vaqtida yetkazib kelishga 
u lg u rm a yo tg a n b o lin m a la r.
7. Juda k o ‘p c h iq in d i chiqaradigan uchastka va sexlar.
8. R u h iy -a x lo q iy m uh.it buzilgan b o 'lin m a la r.
9. Y a n g i texnologiya o 'rn a tilis h i k o ‘zda tu tilg a n sexlar.
10. K o ‘p energiya, n ria teriallar, q u w a tla r talab q ila d ig a n
ucha stkalar kabi o‘ nglanishi lo zim bo‘ lgan b o ‘lin m a la r o lin is h i 
m u m k in .
IC h T d a FQ Tni qo‘ llashdan maqsad uni takom illashtirishga 
q aratilgan b o ‘ lib , ishlab chiqarish texnologiyalarini o'zgartirm agan 
h olda x a ra ja tla rn i ka m a ytirish va m ahsulot s ifa tin i oshirishga 
erishishdan ib o ra td ir. Bunga o ‘z vaqtida erishish uchun ishlab 
c h iq a ris h n i tash kil q ilis h b o 'yich a tegishli a xbo ro tla m i to ‘ plash 
lo z im d ir.
IC h T d a F Q T n i o ‘tkazish uchun b ir qancha m a’lu m o tla r kerak 
b o ‘ la d i. B ularga q uyidagilam i k iritis h m um kin:
138

---

- m ahsulotning te xn ik va iq tis o d iy tavsifi;
- u n i ishlab ch iq arad ig a n texn o lo giya haqida axborot;
- unga ketadigan xo m a shyo va m a te ria lla m i o lib ke lish , 
saqlash ham da o ‘z vaqtida q o 'lla s h to ‘g ‘risidagi axborotlar;
- ishlab chiqarish ja ra y o n i haqidagi axborotlar;
- ishlab c h iq a rila d ig a n m a h s u lo tn in g n avi va unga mos 
xom ashyo ham da m a te ria lla m in g m a vju d lig i to ‘g‘risidagi m a’lu - 
m o tlar.
T e gishli m a’ lu m o tla r t o ‘ pla ng a ch, u la r s ta tis tik ishlovdan 
o ‘tka zila d i. Bunda ta h lil q ilin a y o tg a n obyekt;
- m ehnat ja ra y o n i bo‘y ic h a (qanday m ehnat p re dm etla ri va 
m ehnat v o s ita la rin i qo‘ llash k a b ila r);
- o ‘lch o v b irlik la ri bo‘ yich a (q iym a t, natural, norm a-soat 
ka bi);
- va q t