„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi termiz davlat universiteti tarix fakulteti fuqarolik jamiyati kafedrasi

 
4.“Mafkuraviy  poligon”  tushunchasi,  uning  namoyon  bo„lish  xususiyatlari.  
Mafkuraviy poligon deganda, odamlar va xalqlarning qalbi va ongini egallashga qaratilgan turli 
g‗oyalarning sinov maydonini ang-lamog‗imiz darkor. Odatda, «poligon» deganda qurol-aslaha 
va  texni-kani  sinash,  qo‗shinlarni  harbiy  tayyorgarlikdan  o‗tkazish  yoki  harbiy  sohada 
tadqiqotlar  olib  borish  uchun  mo‗ljallangan  maxsus  maydon  tushuniladi.  Agar  biz  moziyga  bir 
nazar tashlasak, o‗zga hududlarni  zabt  etish maqsadida qo‗llanadigan jang, urush qurollarining 
uzluk-siz  takomillashib  borganligini  ko‗ramiz.  Dastlab  oddiygina  tosh  yoki  tayoqdan  iborat 
bo‗lgan  qurol  nayzalardan  tortib  avtomat-u,  pulemyot-largacha,  palaxmon,  manjanaq, 
zambaraklardan  yer  yuzining har qan-day  nuqtasiga bexato  yetib boradigan qit‘alararo ballistik 
raketa-largacha  bo‗lgan  uzoq  takomil  yo‗lini  bosib  o‗tdi.  Bu  qurollar  bosib  olinishi  lozim 
bo‗lgan  hududlar  aholisini  jismonan  yo‗q  qilishga  qaratilgan  edi.  Milodiy  uchinchi  mingyillik, 
yanada  aniqrog‗i,  XXI  asr  ibtidosida  esa  o‗zga  hududlarni  zabt  etish  uchun  ularning  aholi-sini 
jisman mahv etish unchalik shart emas. Chunki turli g‗oyaviy, fikriy ta‘sirlar oqibatida ongi va 
shuuri  zabt  etilgan,  qarash  va  kayfiyatlari  «ma‘qul»  yo‗nalishga  o‗zgartirilgan  mahalliy  aholi 
yorda-mida  har  qanday  boylik,  tabiiy  resurslarga  egalik  qilish  mumkin.  Bu  esa  shu  joy 
aholisining  ongi  va  qalbi  yot,  begona  vayronkor,  buz-g‗unchi  g‗oyalar  sinab  ko‗riladigan 
maydonga aylanganini bildiradi.