‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

Nazorar uchun savol va topshiriqlar

221

---

П1 BO‘LIM

l.Tarbiya jarayonining mohiyati  va uning  jamiyat 

taraqqiyotidagi o‘rni

Pedagogika  fanining  muhim  boiimlaridan  biri  tarbiya 

nazariyasidir.  Tarbiya  nazariyasi  pedagogika  fanining  muhim 

tarkibiy  qismi  bo‘lib,  tarbiyaviy  jarayon  mazmuni,  tamoyiliari, 

qonuniyatlari,  uni  tashkil  etish  masalalari,  metodikasi,  shakllari, 

metodlari, vositalari, usullari va muammolarini o‘rganadi.

Mazkur  bo‘Iimda tarbiya jarayonining  mazmuni,  shakli,  me­

todlari,  vosita  va  usullari  o‘rganiladi.  Tarbiya  pedagogikaning 

asosiy  kategoriyalaridan  biri  bo‘lib  -   insonni  ijtimoiy  tajribalar 

bilan, uning barcha shakllarida - bilim, xis-hayajon, estetika, odob- 

axloq  qoidalari  bilan  tanishtirish  va  individning  ichki  o‘ziga  xos 

jihatlarini,  imkoniyatlari  va  layoqatlarini  rivojlantirish  bo‘yicha 

faoliyat  hisoblanadi.  Tarbiya  nazariyasi  Sharq  mutafakkirlari  va 

xalq  pedagogikasining  tarbiya  borasidagi  boy  tajribalariga  taya- 

nadi.  Tarbiya  nazariyasi  o‘z  qoidalarini  asoslash  uchun  falsafa, 

sotsiologiya,  etika,  estetika,  fiziologiya,  psixologiya  kabi  fanlar- 

ning  ma’Iumotlaridan  foydalanadi.  Tarbiya  nazariyasi  pedagogi­

kaning boshqa bo‘limlari: ya’ni pedagogikaning umumiy asoslari, 

ta’lim nazariyasi hamda xalq ta’limi tizimini boshqarish bilan uzviy 

bog‘liq. Tarbiya bu muayyan, aniq maqsad hamda ijtimoiy-tarixiy 

tajriba asosida shaxsni har tomonlama o‘stirish, uning ongi, xulq- 

atvori  va  dunyoqarashini  tarkib  toptirish jarayoni.  Boshqacharoq 

talqin etilganda, tarbiya yosh avlodni muayyan maqsad yo‘lida har 

tomonlama  voyaga  yetkazish,  unda  ijtimoiy  ong  va  xulq-atvomi 

tarkib toptirishga yo‘naltirilgan faoliyat jarayonidir. Turli zamon va 

makonda  tarbiya mohiyati turlicha boiib, uning mazmuni ijtimoiy 

maqsadlaridan  kelib  chiqib  asoslangan.  Tarbiya  g‘oyasi  turlicha