Ўзбекистон республикаси олий ва

Tasavvur . Tasavvur haqida umumiy tushuncha.

Real borliqdagi narsa hodisalarning muayyan daqiqada idrok qilinayotgan obrazlari tasavvur deyiladi.

Tasavvur real olamdagi narsa hodisalarning qayta tiklagan obrazidir.

Har bir tasavvur asosida ilgarigi sezgi va idrokning qayta tiklanishi yotadi. Tasavvur uchun buyum emas, balki shu buyum haqidagi so`z yoki fikr qo`zg`atuvchi hisoblanadi. So`z, fikr obrazni- tasavvo`rni keltirib chiqaradi, miyada saqlangan idrokjarayoni bilan bog`liq bo`lgan fiziologik jarayon qoldiqlarini jonlantiradi. Tasavvur qayta tiklangan idrokdir. Tasavvur odatda idrokdan hiraroq bo`lib, qiyin masalalarni yechishda muhim ahamiyatga ega. Mas. 120 ta yong`oq.Tasavvur turlari: ko`rish, eshitish, ta`m bilish, etri tuyush va harakat tasavvurlari.Eshitish tasavvuri: ta`lim jarayonida katta ahamiyatga ega bo`lib, o`qish va yozishga o`rganish, harflarning yozilishini aniq tasavvur etishni talab qiladi. Shu sababli bolalarni o`qish va yozishga o`rgatishdaxusnixat va namunalardan foydalaniladi. Harakat tasavvuri: yukni ko`tarish, xaykaltarosh bolg`asining kuchi va yo`nalishi harakati.Rassomlarda ko`rish, musiqachilarda eshitish, raqqosalarda harakat tasavvurlari shakllangan bo`ladi. Tasvvurlar xayol jarayonida quyidagi shakllarda amalga oshiriladi: Timsollarni tahlil qilishning eng sodda shakli agglyutinatsiya bo`lib, bu kundalik hayotimizda birlashtirib bo`lmaydigan turli sifatlar, xususiyatlar va qismlarni “yopishtirib”birlashtirishdan iboratdir. Agglyutinatsiya yo`li bilan ertak obrazlari yaratiladi(suv parisi-rusalka, tovuq oyog`ida turgan uycha, tank bilan qayiqning sifatlarini o`zida birlashtiradigan tank-amfibiya, fortopiano bilan bayan birlashmasi – akkordion va ...).

Tasavvuur shakllarini o`zlashtirish jihatidan agglyutinatsiyaga yaqin turuvchi shakl – giperbolizatsiyadir. Giperbolizatsiya narsalarni faqat katttalashtiri yoki kichiklashtirish(tog`dek katta odam, barmoqdek kichik bola) bilan emas, balkinarsalar qismining miqdorini va ularning o`rnini almashtirish bilan ham xarakterlanadi(hind afsonalaridagi ko`p qo`lli xudolar, etti boshli ajdar va ...).