Ўзбекистон республикаси олий ва

Radioaktiv zararlanish. Yadro aslahaning bu ta’sir omili boshqa shikastlovchi omillari ichida alohida o’rin tutib, uning ta’sir doirasi nafaqat aslaha portlatilgan hudud, balki o’nlab, yuzlab uzoqlikdagi joylarni o’z ichiga oladi. Bu omil uzoq vaqt davomida katta hududni zararlab, insonlarga, hayvonot dunyosiga qattiq shikast yetkazadi. Radioaktiv zararlanishning manbai yadroviy portlovchi moddaning parchalangan qismlari, parchalanmagan yadroviy zaryadlar, aktivlangan tosh, tuproqlardan tashkil topgan bulut hisoblanadi. Bularning hammasi atmosferaga ko’tarilib, eng yuqori balandlikka etgandan so’ng turg’unlashadi va metereologik sharoitlarga qarab har xil uzoqlikka tarqalib yerga tushadi va o’sha yerdagi jamiki narsalarni zararlaydi.
Portlash bulutida 35 ta kimyoviy elementning 80 ga yaqin izotopi hosil bo’lib, yerga tushadi va ular ham o’z navbatida parchalanib boradi. Radioaktiv bulut shamol tezligi va yo’nalishiga qarab ellips ko’rinishida tarqalib yerga tushadi. Radioaktiv zarrachalarni yerga tushgan miqdoriga qarab nisbiy 4 ta zararlangan hududga ajratish mumkin: kuchsiz (A hudud), kuchli (B hudud), xavfli (V hudud) va juda xavfli (G hudud). Radioaktiv shikastlangan hududlar bir-biridan nurlanish dozalari qiymati bilan farqlanadi (2-rasm).