Ўзбекистон республикаси Олий ва урта таълим вазирлиги

Sintoizm (sinto - xudolar yo‘li demakdir). YAponiyada keng tarqalgan, an’anaviy milliy 

xarakterdagi  dinlardan  biri.  Bu  din  ilk  feodalizm  davrida  (VI-VII  asrlar)  rivojlangan  va 

urug‘chilik,  kabilachilikka  xos  animistik  va  shomonlik  marosimlari  yig‘indisidan  iborat  holda 

vujudga  kelgan.  Sintoizm  ta’limotida  YAponiyada  joriy  etilgan  ijtimoiy-siyosiy  tartibning 

mustahkamligi va o‘zgarmasligiga, quyosh tangrisi  -  Amaterasuning‘ naslidan deb hisoblangan 

yapon  imperatori  -  Mikado  hokimiyatining  iloxiyligaga  ishonish,  imperator  ajdodlarini 

muqaddas deb tan olish, ajdodlar sharafiga tayinlangan oila-urug‘ marosimlarini bajarish kabilar 

asosiy  o‘rin  egallaydi.  Sintoizmning  puxta  ishlangan  aqidalari  yo‘q.  Diniy  marosimlarni 

kannushlar deb ataladigan aloxida koxinlar ijro etadi. Kannushlik vazifasi nasldan naslga o‘tadi. 

Hozirgi  vaqtda  yaponlarning  yarmidan  ko‘pi  sintoizm  bilan  buddizmni  teng  ko‘rib,  xar 

ikkalasiga  e’tiqod  kiladilar;  hayotiy  marosimlar  -  tug‘ilish,  nikoh  kabilar  sintoizm 

ibodatxonalarida  bajarilsa,  dafn  etish  va  marhumni  xotirlash  marosimlari  buddaviylik 

ibodatxonalarida o‘tkaziladi. 

Sintoizm  bilan  buddaviylikning  bir-biriga  ta’siri  kuchli.  Sintoistlar  buddaviylik  dini 

uchun ibodatxonalar qurish bilan cheklanmadilar, balki o‘rta asrlarga kelib sinto-budda qo‘shma 

ibodatxonalari  vujudga  kela  boshlagan.  Sintoizmning  o‘ziga  xos  xususiyati  o‘zi  targ‘ib  qilgan 

xudoga  sig‘inish,  boshka  millat  kishilarining  bu  dinga  sig‘inishini  man  etishdan  iborat. 

Sintoistlarning  muqaddas  kitobi  bo‘lmagan,  ammo  ibodatxonalarda  yozilgan  diniy  afsonalar 

uchrab  turadi.  VIII  asrga  kelib  og‘zaki  diniy  afsonalar  asosida  "Kodziki"  (qadimgi  ishlar 

to‘g‘risida yozuvlar) nomli diniy kitob paydo bo‘ldi. Unda asosan imperatorlar sulolasining kelib 

chiqishi  ilohiylashtirilgan.  VIII-X  asrlarda  sig‘inish  qoidalari  ishlab  chiqilgan  va  xudolar  nomi 

ro‘yxatga olingan edi. 

1886 yildan to XX asrning 40 yillarigacha sintoizm YAponiyaning davlat dini hisoblanar 

edi.  Natijada  dinning  strukturasi  ham  o‘zgara  boshladi,  ilohiy  ruxdar  o‘rniga  imperator  shaxsi 

ulug‘landi.  Sintoizmda  milliy  ibodatxonalar  ko‘plab  kurildi.  XIX  asrning  oxirlariga  kelib 

mohiyatini  yo‘qota boshlagan  sintoizm 1945  yilda davlatdan ajratildi. Xozirga paytda sintoizm 

tarafdorlari unchalik ko‘p emas, ammo uni zamonga moslashtirishga urinishlar davom etmoqda.