Ўзбекистон республикаси олий ва урта махсус таьлим вазирлиги навои кон металлургия комбинати

3.2.ИЧКИ ЭЛЕКТР ТАЪМИНОТИ. КАБЕЛ ЛИНИЯ (КЛ)
ТАНЛАШ

Кабелларни танлашда техник ва иқтисодий омилларни ҳисобга олиш керак. Техник омиллар қуйидагилардан иборат:

1. 
   Ишчи (хисобий) ток таъсиридан узоқ вақт давомида кизиш;
   
2. 
   Қисқа туташув токи таъсиридан қисқа вақт давомида кизиши;
   
3. 
   Нормал ва авария ҳолатларда кучланишнинг нобудгарчилигининг миқдори;
   
4. 
   Токнинг иқтисодий зичлиги бўйича
   
5. 
   Атроф муҳит, кучланиш ва ўтказгичнинг кесимига боғлиқ бўлган омил - тожланишга чидамлилиги.
   

Ишлаб чиқарилган кабеллар учун механик мустаҳкамлик ва тожланишни бўлмаслиги завод томонидан кафолатланади. Шунинг учун кабелларга S_м ва S_к лар аниқланмайди.
Корхонанинг ички электр таъминотини лойиҳалашда кабел линиялари рухсат этилган ток бўйича танланади. Бунда кабел линияси истеъмолчиларини тўла юкламаси асосида ҳисобий ва шикастланиш токи аниқланади. Кабелни рухсат этилган давомли токи шикастланиш токидан катта бўлиши керак.
Кабел линиясининг ҳисобий токи

Радиал линиялар учун ҳисобий ва шикастланиш токлари қуйидагича хисобланади:

Танланган кабелнинг паспорт параметрлари. Масалан, типи ААШ_В 3х50: r_о=0,62 Ом/км, Х_о=0,08 Ом/км.
Кабел линиясининг актив ва реактив қаршилиги
(Ом)


(Ом)

Кабел линиясининг қувват исрофи

Токни иқтисодий зичлиги сим тайёрланган материал, электр узатув линияси жойлашган ҳудуд, истеъмолчиларни максимал юкламада ишлаш вақтига боғлик.

Симни керакли иқтисодий кесим юзаси қуйидаги ифода ёрдамида аниқланади:



Бу ерда И_н-нормал иш шароитидаги хисобий ток.
Хисобланган натижа яқин стандарт қийматга яҲЛитланади.
Электр энергетика тизими истеъмолчиларини сифатли энергия билан таъминлаш зарур. Электр энергиясининг энг асосий сифат кўрсатгичларидан бири бу истеъмолчиларга берилаётган кучланишнинг миқдори ҳисобланади. Кучланишни керакли поғонада ушлаб туриш электротехниканинг мураккаб масалаларидан бири ҳисобланади. Кучланишни стабиллаштириш учун ўтказгичларнинг кесимини жоиз кучланиш бўйича қабул қилиш максадга мувофикдир.
Уч фазали тармокларда кучланиш йўқотувининг тахминий қиймати қуйидагича аниқланади:

Бу ерда U_р - ҳисобий ток;
Р_л,ҲЛ - линиянинг актив ва индуктив қаршиликлари;
cоs φ - истеъмолчининг қувват коэффициенти.
Кучланиш исрофининг фоиз миқдори