Њзбекистон республикаси олий ва њрта



Download 1,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/207
Sana29.12.2021
Hajmi1,57 Mb.
#76046
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   207
Bog'liq
falsafa

Abu  Mansur  Moturidiy  (melodiy  944  yilda  vafot  etgan)  kalom  ilmining  aql 
maqomiga  alohida  e’tibor  qaratgan  Samarqandda  Moturidiya  maktabini  yaratgan. 
Mu’taziliylar  (ajralib  chiqqanlar)  yakka  xudolikning  adolatli  ekanini,  Qur’onning  tangri 
tomonidan  yaratilganligini,  iroda  erkinligini  yoqlab  chiqqan.  Uning  asoschisi  Vosil  ibn 
Atodir (699-748 yillar). Uning oxirgi vakillaridan biri Zamahshariydir. 
Kalom  islom  ilohiyotining  o‘ziga  xos  falsafiy  ta’limotidir.  U  diniy  aqidalarni 
asoslab  berishga  uringan.  U  Qur’onga  tayanib,  jannat  va  do‘zaxning  azaliy  ekanligini, 
insonda  iroda  erkinligining  yo‘qligini,  lekin  insonning  Olloh  oldida  o‘z  qilmishlari 
uchun mas’ul ekanligini asoslab berishga xarakat qilgan. 
Bunday  ma’naviy  jarayonlar  bilan  yonma-yon  islomda  mashshoiyunlar  va 
tabbiiyunlarning  (Arastu  falsafasi  va  tabiatni  o‘rganishga  ahd  qilganlarning)  falsafiy 
qarashlari  shakllana  borgan.  Bu  islomiy  ma’naviyatning  dunyoviy  va  diniy  masalalarda, 
jahon  falsafiy  tafakkurida  ro‘y  berayotgan  jarayonlarga  nisbatan  tashabbuskor  bir  kuch 
ekanini ko‘rsatib turibdi. 
Qadimgi  YUnon  falsafasi  an’analarida  siyosiy  faoliyat  va  donishmandlik  ko‘p 
hollarda  bir-biriga  qarama-qarshi  qo‘yilgan  bo‘lsa,  islom  falsafasida  siyosatga,  aksincha, 
inson  faoliyatining  yuksak  bir  shakli  sifatida  qaraladi.  Islomda  davlatni  boshqarish  —  bu 
san’at,  ammo  u  ijtimoiy  adolat  taomiliga  amal  qilmog‘i  zarur,  ijtimoiy  adolat  esa  teng 
huquqiylikka amal qilish tufayli barqaror bo‘la oladi, deb hisoblanadi. 
Islom falsafasiga ko‘ra, insoniyat istiqboli komil insonni shakllantirish orqali yuzaga 
keladi, axloq-odob esa inson tafakkurining ajralmas tarkibiy qismidir. Musulmon SHarqi 
mutafakkirlarini  aql  maqomi,  mantiq  ilmi  avvaldan  qiziqtirib  keladi,  chunki  mantiqqa 
tayanmagan xar qanday bilim ishonchli va samarali bo‘la olmaydi. Bu masala ham islom 
falsafasida o‘z o‘rniga ega. 

Download 1,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   207




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish