Њзбекистон республикаси олий ва њрта

Taraqqiyotning  o‘zbek  modeli  -  jamiyatning  tadrijiy  rivojlanish  konsepsiyasi 
sifatida. Ijtimoiy rivojlanishning o‘zbek modeli insoniyatning rivojlanish borasidagi ilg‘or 
tajribasiga, milliy davlatchilik tajribalarimizga va xalqimiz mentalitetiga tayanadi. 

---

 
119 
Ijtimoiy  rivojlanish  borasida  xalqlar  odatda  ikki  yo‘ldan  —  inqilobiy  va  tadrijiy 
yo‘ldan  borgan.  Insoniyat  tajribasi  ijtimoiy  rivojlanishning  keskin  inqilobiy  o‘zgarishlar 
yo‘li  nomaqbul  va  yaroqsiz  ekanini,  jamiyatning  tadrijiy (evalyusion) taraqqiyoti barqaror 
— tabiiy rivojlanish yo‘li ekanini ko‘rsatdi. O‘zbekiston Prezidenti Islom Karimov ijtimoiy 
taraqqiyotning  tadrijiy  yo‘li  mohiyatini  shunday  izohlaydi:  «Soxta  inqilobiy  sakrashlarsiz, 
evalyusion yo‘l bilan normal, madaniyatli taraqqiyotga o‘tish tanlab olingan yo‘lning asosiy 
mazmuni  va  mohiyatidir.  Bozor  iqtisodi  sari  buyuk  sakrashlar,  inqilobiy  o‘zgarishlar  yo‘li 
bilan  emas,  balki  sobitqadamlik  va  izchilik  bilan  —  bosqichma-bosqich  harakat  qilish 
kerak.  Har  bir  bosqichning  qancha  davom  etishi  hal  qilishi  lozim  bo‘lgan  muammolar 
doirasiga,  tashqi  omillar  qanchalik  qulay  bo‘lishiga,  aholining  mehnat  faoliyatiga 
bog‘liqdir»
1
. 
O‘zbek modelning asosiy tamoyillari quydagilardir: 
- iqtisodning siyosatdan ustuvorligi; 
- davlatning bosh islohotchi ekanligi; 
- qonun ustuvorligi; 
- kuchli ijtimoiy himoyalash; 
- bozor munosabatlariga bosqichma-bosqich, tadrijiy yo‘l bilan o‘tish. 
O‘zbek  modelining  o‘ziga  xos  xususiyatlari  davlatchilik  asoslarining,  milliy 
qadriyatlarning  qayta  tiklanishi,  o‘zlikni  anglash,  umuminsoniy  qadriyatlarning 
ustuvorligi,  milliy  mentalitetimizga  xos  xususiyatlarining  tiklanishi  va  rivojlanishi, 
demokratik  qadriyatlarning  rivojlantirilishi  va  inson  huquqlarining  kafolatlanishi  va 
boshqalarda o‘z ifodasini topmoqda. 
O‘zbek  modelining  hayotiyligi  jahon  jamoatchiligi  tamonidan  e’tirof  qilindi. 
O‘zbekiston  tajribasi  qator  mamlakatlar  uchun  namuna  bo‘lib  xizmat  qilmoqda  va  uni 
o‘rganishga bo‘lgan qiziqish ortib bormoqda. O‘zbekona taraqqiyot yo‘li ma’naviy hayot 
va  iqtisodiy  rivojlanishi  bir-biri  bilan  uzviy  bog‘liqlikda  amalga  oshirishda,  ma’naviyat, 
ma’rifat,  madaniyatga  bo‘lgan  e’tiborning  kuchayishida  yaqqol  ko‘zga  tashlanadi. 
Ma’naviy  salohiyatning  kuchayishi,  inson  intelektual  va  axloqiy  qobiliyatlarining 
rivojlanishi  iqtisodiy  rivojlanish  uchun  puxta  zamin  yaratadi.  Kishilarda  yangicha 
iqtisodiy tafakkur, tadbirkorlik qobiliyatlarini rivojlantirishda zamonaviy ilm-fan, texnika 
va texnologiya asoslarini egallash muhim ahamiyat kasb etadi.