Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

[113]. Banklardagi buxgalteriya hisobi ham xo„jalik tashkilotlari va 

korxonalardagi singari sintetik hamda analitik hisob turlariga bo„linadi. 

Banklarda  amalga  oshiriladigan  hisob-kitob,  kassa,  kredit,  emission  va 

boshqa  pul  operatsiyalarida  aks  etiluvchi  xususiy  hamda  jalb  qilingan 

pul mablag„lari buxgalteriya hisobining asosiy obyekti hisoblanadi. 

Buxgalteriya  hisobini  olib  borish  jarayonida  banklarda  bajari-

ladigan pul operatsiyalari, pullarning butligi, ularning xo„jalik aylanma-

sida maqsadli va samarali foydalanish ustidan nazorat qilinadi va amalga 

oshiriladi. 

Balansdagi  va  balansdan  tashqari  sintetik  schyotlarning  o„zlarida 

umumlashtiruvchi  ko„rsatkichlar  orqali  operatsiyalarning  iqtisodiy 

mazmuni  aks  ettiriladi.  Biroq  bankdan  amalga  oshiriladigan  muayyan 

bank  operatsiyalarini  bankning  aynan  qaysi  mijozi  korxona,  tashkilot, 

muassasa  bajarganligini  bilish  lozim.  Shu  maqsadlarda  sintetik  hisob-

ning har bir balansdagi va balansdan tashqari schyot bo„yicha bankning 

har bir mijozi uchun analitik hisobning shaxsiy schyotlari ochiladi. Shu 

bilan  birga,  analitik  schyotlarning  shifrlariga  qo„shimcha,  lekin  zarur 

ma‟lumotlar kiritilishi mumkin, ya‟ni: 



 

mijozlarga  berilgan  ssudalar  bo„yicha  shaxsiy  schyot  shifriga 

kredit yoki ssudaning maqsad tayinlanishi shifri kiritiladi; 



 

kapital  qo„yilmalarni  moliyalashtirish  operatsiyalari  bo„yicha 

shaxsiy analitik schyotlarga hisobot belgisi kiritiladi; 



 

budjet daromadlari va xarajatlari bo„yicha operatsiyalarni hisobga 

olishda shaxsiy schyotlarga budjet to„lanishining shifri qo„shiladi. 

Korxonalar, tashkilotlar va muassasalarga ochiladigan barcha shaxsiy 

analitik schyotlar va subschyotlar, bank tomonidan ikkinchi tartibli schyot-

lar  bo„yicha  olib  boriladi,  belgilangan  shaklda  kitobga  qayd  qilinib,  bu 

---

 

184 

kitob bosh buxgalter yoki uning o„rinbosarida saqlanadi. Kitob qayd qilish 

bilan  birga  har  bir  mijozga  tartib  raqami  –  shifr  beriladi.  Bu  raqam  shu 

mijoz  uchun  muayyan  balansdagi,  balansdan  tashqari  schyotga  ochila-

digan shaxsiy schyotlarni raqamlash uchun zarur. 

Banklarda  sintetik  hisobning  registrlariga  va  hujjatlariga  quyida-

gilar kiradi: 



 

buxgalteriya jurnallari; 



 

kassa jurnallari; 



 

yig„ma varaqalar; 



 

tekshirish qaydnomalari; 



 

aylanma qaydnomalari (chorak, yillik); 



 

kunlik, oylik va yillik balanslari.