Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Faoliyatning  uzluksizligi.  Ushbu  standartga  muvofiq,  agarda 

kelgusida bank o„z faoliyatini davom ettirishni rejalashtirayotgan bo„lsa 

va  uni  tugatish  ko„zda  tutilmayotgan  bo„lsa,  buxgalteriya  hisobini  yu-

ritish  qoidasi  o„zgarmaydi.  Firmalarni  tugatish  yoki  aktivlar  obyektini 

sotish hollarida hisobotda yashirin zararni aks ettirish lozim, bunday hol 

agarda  mavjud  aktivlarning  sotish  qiymati  qoldiq  qiymatdan  kam 

bo„lgan holda yuz beradi. 

Moliyaviy  yil  bo„yicha  taqsimlash.  Ushbu  tamoyilni  amalga 

oshirish  banklardan  daromadlar  va  xarajatlarni  hisobga  olishni  kredit 

taqdim etilganidan boshlab, mablag„lar haqiqatda kelib tushgan vaqtdan 

e‟tiboran,  ularni  amalga  oshirilishiga  ko„ra  talab  etadi.  Shu  bilan  bir 

vaqtda  o„sib  borayotgan  xarajatlar  foizlari,  depozitlar  bo„yicha  foizlar 

to„lanish muddatidan qat‟iy nazar, joriy yil hisobotida aks etishi lozim. 

Ehtiyotkorlik.  Bu  tamoyil  bank  aktivlari  va  passivlarini  muayyan 

---

 

195 

ehtiyotkorlik  darajasida baholashni  talab  etadi.  Bu  o„ta  dolzarb,  chunki 

ularni  kredit  xarajatlarini  bashorat  qilishga  mo„ljal  oladi  va  zaxira 

fondlari  miqdorlari  va  muddatlariga  mos  holda  tavakkalchilikda  hosil 

qilishni rag„batlantiradi. 

Yangi  planschyotlari  1998  –  yildan  kiritilgan  bo„lib,  moliyaviy 

statistika  sohasidagi  xalqaro  tashkilotlar  talabini  hisobga  olgan  holda 

ishlab  chiqilgan.  U  jahon  amaliyotida  tan  olingan  quyidagi  tamoyil-

lardan foydalanishni ko„zda tutadi: 



 

kredit tashkilotlari faoliyatining uzluksizligi; 



 

hisobga  olish  usullarining  va  buxgalteriya  hisobi  qoidalarining 

o„zgarmasligi; 



 

mazmunning shakldan ustun bo„lishi; 



 

bank operatsiyalarini amalga oshirishda ehtiyotkorlik; 



 

aktiv va passivlarni turlicha aks ettirish; 



 

kiruvchi balansning mustahkamligi; 



 

muhimlik; 



 

hisobga olishning oshkoraligi; 



 

qisqa  muddatli  qarzlarning  uzoq  muddatli  qarzlarga  aylantirish, 

ya‟ni konsolidatsiya qilish tamoyillari kiradi. 

Banklar  balansini  yangi  schyotlar  asosida  tuzish  moliyaviy  hisobot 

sifatini  yaxshilashga,  kredit  tashkilotlari  faoliyatini  boshqarish  uchun 

zarur  bo„lgan  ma‟lumotlarning  ishonchlilik  va  amaliylik  ahamiyatini 

yanada oshirishga imkon beradi.