Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

10-BOB. BANK REYTINGI VA UNI ANIQLASH USULLARI 

 

10.1. Bank reytingini aniqlash usullari 

 

[299]. XX asr oxirida har bir sohada  o„z  yetakchilarini bilish istagi 

kuchaydi. Eng yaxshi korxona, eng yaxshi bank, eng yaxshi mutaxassis, 

eng rivojlangan tuman, viloyat, mamlakat va hokazolar. 

O„z  o„rnini  aniqlab  olishga  harakat  qilish  biznesga  ham  xos.  Bu 

sohada  ham  dastlabki  o„nta  eng  yirik  bank,  ishonchlilar  orasida  eng 

ishonchli  sug„urta  agentliklari,  dunyoning  yuzta  eng  yirik  korxonasi  va 

boshqalar aniqlanmoqda. Reyting bo„lmasa, na butun amaliy hayotni, na 

shaxsiy hayotni tasavvur qilish mumkin. Chunki «Kimga qarab ish tutish 

kerak,  kim  bilan  bitim  tuzsa  bo„ladi,  mening  ishonchli  sherigim  kim?» 

degan muammolarga duch kelamiz. 

Reyting  –  bu  muayyan  obyekt  yoki  subyekt  to„g„risidagi  natijaviy 

baho bo„lib, qaror qabul qilish bo„yicha g„oyat muhim vosita hisob-lana-

di.  Chunki  u,  aytaylik,  bankirga  bankning  taraqqiy  etish  yo„nalishini, 

ishbilarmonlikning jonlanishini, demak, foyda olish imkoniyatlarini ham 

hech shubhasiz ko„rsatib beradi. Shuningdek, reyting tizimi: 



 

banklar  faoliyatini  xalqaro  amaliyotda  qabul  qilingan  me‟yorlar 

asosida qiyosiy tahlil qilishda; 



 

mazkur bankning moliyaviy bozordagi o„rnini, nufuzini, shuning-

dek, muammoli banklarni aniqlashda; 



 

banklar  taraqqiyotidagi  mayl  (tendensiya)larni  kuzatish,  umum-

lashtiruvchi va xususiy ko„rsatkichlarning dinamikasini tahlil qilishda; 



 

banklar samaradorligiga baho berishda juda ham zarur. 

  Barcha  manfaatdor  tomonlarning  xohish  va  istaklarini  inobatga 

oluvchi  reyting  usuli  yordamida  aholi  omonatlari  qayerlarda  ko„proq, 

qaysi  banklarda  qanday  foizlarda  joylashtirilyapti,  depozitlar  bo„yicha 

ahvol qanday, sertifikat va aksiyalarning sotib olinishi qay darajada kabi 

savollarga ham javob olish mumkin. 

  [300].  Xalqaro  amaliyotda  bank  reytinglarini  baholashning  juda 

ko„p turlari mavjud. Ular ichida quyidagi ikki usul eng ko„p tarqalgan: 



 

miqdoriy ko„rsatkichlar orqali baholash; 



 

sifat ko„rsatkichlari orqali baholash.