Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Chet el valutalari 

2002 yil 30 

2004 yil. 11 

2008 yil. 

---

 

275 

iyul (so„m) 

may (so„m)

1

 

20 may 

(so„m) 

1 Angliya funt sterlingi 

1196,36 

1797,22 

2546,25 

1 AQSh dollari 

761,25 

1009,11 

1306,84 

1 Xitoy yuani 

91,97 

121,92 

186,93 

1000 Turkiya lirasi 

0,45 

0,67 

0,10 

1 YEVRO 

750,36 

1194,69 

2022,07 

10 Yaponiya iyeni 

63,86 

89,70 

125,36 

1 Rossiya rubli 

24,16 

34,85 

54,85 

1 Ukraina grivnasi 

142,86 

189,38 

258,78 

 

Demak,  2008-yil  20-maydan  bir  hafta  mobaynida  O„zbekiston 

Respublikasi  valuta  birjasida  AQSh  ning  1  dollari  –  1306,84  so„m,  

1 YEVRO – 2022,07 so„m, 1 Rossiya rubli – 54,85 so„mga sotiladi. Shu 

narx  dollarning,  YEVRO  va  Rossiya  rublining  so„mdagi  valuta  kursi 

bo„ladi, ya‟ni pulning pulga sotilish narxi valuta kursi deyiladi. 

Shu narxga ko„ra valutalar birligi o„rtasidagi nisbat valuta pariteti 

deyiladi.  Masalan, 1  dollarning  1306,84  so„mga  sotilishi dollarning  va-

luta kursi, ular o„rtasidagi nisbatning 1306,84 bo„lishi valuta paritetidir. 

Uni  valuta  birligining  qurbi,  ya‟ni  uning  xarid  qobiliyati  belgilaydi. 

Masalan, bir dollar, bir marka, bir so„m, bir tanga, bir yuan, bir frankka 

nima  olish  mumkin,  shunga  qarab  valuta  shakllanadi.  Valutaning  qurbi 

narxga  bog„liq.  Valuta  kursini  hisoblashda  eng  muhim  tovarlar  narxiga 

qarab har bir valutaning qurbi aniqlanadi. 

Valuta  kursining  oshishi  chetdan  tovar  keltirishni  arzon  qiladi, 

uning pasayishi esa chetga chiqariladigan tovar narxini oshiradi. Bunday 

hollarda  tovarni  tashqariga  chiqarib,  mamlakatdagi  narxga  nisbatan  bir 

necha barobar arzon sotish ham ma‟qul bo„ladi. Masalan, kostyum ichki 

bozorda  50  ming  so„m  turadi,  tashqi  bozorda  xuddi  shunday  kostyum 

narxi  100  dollar.  Valuta  kursiga  ko„ra  1  dollar  1306,84  so„m.  Dollar 

hisobida kostyumning ichki bozordagi narxi: 

 

50 000 : 1306,84 so„m = 38,3 dollar. 

 

So„m  kursining  oshishi  tashqi  bozorda  100  dollarga  sotiladigan  kos-

tyumning  38,3  dollarga  sotilishiga  olib  keladi.  Natijada  eksport  qiluvchi 

har bir kostyumdan 61,7 dollar yutishga muvaffaq bo„lishi mumkin. 

Valuta  kursini  aniqlash  usullari  valuta  tizimlarining  xususiyatlariga 

qarab turli mamlakatlarda turlichadir. Keskin  valuta cheklovlari mavjud 

davlatlarda valuta kursi ikki usulda o„rnatilishi mumkin. 

                     

1

 Qarang: «O‟zbekiston ovozi» gazetasi, 2008 – yil 20 may. 

---

 

276 



 

sof boshqaruv usuli; 



 

valuta koridori chegarasini belgilash usuli.