Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Birlamchi  aktivlar  –  bankning  kreditlar  bo„yicha  barcha 

yo„qotishlarini qoplaydigan mablag„lardir. 

[270].  Banklar  mablag„lar  yo„qligi  tufayli  to„lovga  qobiliyatsizlik, 

moliyaviy  va  xo„jalik  faoliyatini  davom  ettirish  imkoniyatiga  ega 

bo„lmaslik  riskidan  ehtiyot  bo„lishlari  lozim.  Agar  bank berilgan  kredit 

talabnomasini  yaxshilab  tahlil  qilmasdan,  juda  katta  miqdorda  kreditlar 

---

 

421 

bergan  bo„lsa,  ularning  qaytmaslik  ehtimoli  mavjud  bo„lsa,  bunday 

«yomon» kreditlar bankka katta zarar keltirishi mumkin. 

Bank  jalb  qilgan  depozitlarni  qaytarish  yoki  kredit  berishi  uchun 

mablag„larning  yetishmaslik  riskidan  doimo  xavotirda  bo„ladi.  Bunday 

risk  muvozanatlanmagan  likvidlik  riski  deb  atalib,  bunda  bank 

o„zining  naqd  pulga  bo„lgan  talabini  qondirish  uchun  juda  yuqori  foiz 

stavkasi  bilan  qo„shimcha  depozit  mablag„larini  jalb  qilishga  majbur 

bo„ladi. 

Bu  esa,  o„z  navbatida,  bank  daromadi  va  kapitalining  kamayib 

ketishiga  sabab  bo„ladi.  Amaliyotda  bunday  risklar  kamroq  uchraydi. 

Chunki  bank  bunday  risk  kutilayotganini  sezishi  bilanoq,  banklararo 

bozorga  murojaat  qiladi  va  o„z  mavqeyini  yaxshilab  olishga  harakat 

qiladi.  

Bu risklar, avvalo, bank daromadiga ta‟sir qilsa, ikkinchidan, bank 

resurslaridagi  o„zgarishlarga  hamda  bank  mijozlarining  unga  bo„lgan 

ishonchidagi  o„zgarishlarga  ta‟sir  ko„rsatadi.  Eng  muhimi,  bu  riskning 

ortishi  bankka  nisbatan  bank  faoliyatini  tartibga  solib  turuvchi 

organlarning qattiq choralar ko„rib turishiga sabab bo„ladi.  

Muvozanatlanmagan  likvidlik  riski  R

ml

  quyidagi  usullarda 

aniqlanadi: