Ўзбeкистoн рeспубликaси oлий вa ўртa мaxсус тaълим вaзирлиги тoшкeнт aрxитeктурa қурилиш институти

II БОБ. ОЧИҚ СУВ МАНБАЛАРИДАН СУВ ОЛИШ ИНШООТЛАРИ 
8-маруза. ИНШООТЛАРНИНГ АСОСИЙ БЕЛГИЛАРИ ВА 
КЛАССИФИКАЦИЯСИ 
Режа:
1.Сув олиш иншооти классификацияси. 
2.Сув таъминоти тизими сув олиш иншоотларига қўйилган талаблар. 
 
Сув олиш иншооти (ёки қисқача сув олиш) деб, сув таъминоти манбасидан 
сувни олиш, уни аввалдан тозалаш (одатда, сувни сетка орқали ўтказиш билан) ва 
керакли босимда сувни сув тармоқларга узатиш (истеъмолчига ёки сув 
таъминотининг тизимининг тозалаш иншоотларига) учун хизмат қилувчи 
гидротехник иншоотлар мажмуасига айтилади. 
Сув қабул қилувчи деб, дарё оқими ёки сув ҳавзасидан бевосита сувни қабул 
қилиш учун мўлжалланган иншоотга айтилади. 

---

58 
Сув олиш иншоотлари – сув таъминоти тизимининг асосий ва қиммат 
иншоотларидан биридир. Истеъмолчиларни сув билан таъминлаш асосан сув 
манбасининг барча табиий шароитларини ҳисобга олган ҳолда мос қувватга эга сув 
олиш иншоотларининг узлуксиз ишлашига боғлиқ.
Сув олиш иншоотлари қуйидагича классификацияланади: 
вазифасига кўра 
– 
хўжалик-ичимлик ёки ишлаб чиқариш сув таъминоти; 
сув манбаси турига
кўра
– 
дарё, денгиз, сув омбори; 
сув қабул қилувчининг жойлашган жойига
кўра
– 
қирғоқли ва ирмоқли; 
самарадорлиги бўйича
– самарадорлиги кам (
Q
в
< 1 м
3
/с), 
ўртача (
Q
в
=1…6 м
3
/с) ва катта (
Q
в
> 6 м
3
/с) (
Q
в
– сув олиш иншооти 
самарадорлиги); 
сув узатишни таъминлаш даражаси бўйича
– I, II ва III 
категориялар; 
сув олиш иншоотининг асосий
қурилмалари компоновкаси