Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маћсус

Binolarni isitishning aktiv geliotizimlari
Quyoshiy isitish aktiv tizimlariga quyosh kollektori, issiqlik akkumulyatori, qo‘shimcha (rezerv) energiya manbai, KSE dan akkumulyatorga issiqlik uzatish uchun issiqlik almashingich, nasoslar, ventilyatorlar, armaturali quvuro‘tkazgichlar va tizimning ishini boshqarish uchun kompleks qurilmalar kiradi.

3.Rasm. Quyoshiy isitishning suvli (a) va havo asosidagi (b) aktiv tizimlari.

1 — quyosh energiyasi kollektori; 2 — issiqlik akkumulyatorlari; 3 — qo‘shimcha energiya manbai; 4 — nasos(ventilyator); 5 — boshqarishga asoslangan klapan; 6 — qizdirilgan issiqlik tashuvchini haydash; 7 — sovutilgan issiqlik tashuvchini qaytarish.

Issiqlik binoda havo tizimlarida havo yulakchalari va ventilyatorlar yordamida taqsimlanadi yoki past haroratli issiqlik tashuvchilarga hisob qilingan (suyuqlikli tizimlarda) konvektorlar, radiatorlar va nurlantiruvchi panellar vositasida ham amalga oshiriladi. Agar qizdirishning issiqlik nagruzkasi 45-60 Vt/m² bo‘lsa, unda isitishning pol tizimidan foydalanilganda (polning pastdan issiqlik izolyasiya qilingan yuzasiga quvur yotqizilgan holda sirkulyasiyalanib issiq suv yordamida qizitiladi) binodagi havo harorati 18⁰S bo‘lishi uchun pol yuzasidagi harorat 22-24⁰S, suvning harorati esa 30⁰S bo‘lishi kerak. Pol odatda betondan tayyorlanib uning ichida issiqlik tashuvchi uchun Ø20 mm bo‘lgan polietilen quvurlar yig‘iladi, uning tag qismidan tosh zasыpkasi qoplamasidan gidroizolyasiya qiladigan issiqlik izolyasiya qatlami joylashadi. Boshqa variantida qattiq penopoliuretan qatlami ustida joylashgan 0.5 mm alyuminiy listga biriktirilgan mis quvurlardan foydalaniladi.

4 rasmda aholi yashaydigan uyning tomiga o‘rnatilgan suyuqlik quyosh kollektori tasvirlangan. Isitish va issiq suv ta’minotida geliotizimning qolgan jihozlari uyning podvalida joylashgan. U erda asosiy issiqlik akkumulyatorlari, suv isitish uchun issiqlik almashingich (3), issiq suv akkumulyasiyasi uchun bak, uyni isitish va havoni qizdirish uchun issiqlik almashingich (5), kengayish baki va antifrizdagi issiqlikni suvga uzatish uchun issiqlik almashingich o‘rnatilgan. Uyning tashqarisida issiqlik almashingich (6) bo‘lib u yoz oylarida ortiqcha yig‘ilgan quyosh issiqligini tashlab yuborish uchun xizmat qiladi.


4. Rasm. Aktiv geliotizimli issiqlik ta’minotiga ega uy

1 — quyosh kollektori; 2 — issiqlik akkumulyatori; 3 — suvni qizdirish uchun issiqlik almashingich; 4 — issiq suv bak akkumulyatori; 5 — havoni qizdirish uchun issiqlik almashingich; 6 — ortiqcha issiqlikni tashlash uchun issiqlik almashingich; 7 — kengayish baki; 8 — suv isitish uchun issiqlik almashingich