Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги

Бўёқбоп елимлар. Бўёқ таркибларини тайёрлашда боғловчи сифатида 
ҳайвонот, ўсимлик ва полимер елимлар кўп ишлатилади. Бўяладиган юзани 
хомаки бўяшда(грунтлашда), деворларни шпатлевкалашда, бўёқ таркибини 
тезроқ қотириш мақсадида елимли эритмалардан фойдаланилади. Улар 
ҳайвонот елими, суяк, казеин ва гўшт пардадан ишланган хилларга бўлинади. 
Суяк елими обдон тозаланган ва ёғи ажратиб олинган ҳайвон 
суякларини қайта ишлаб олинади. Суяк елими тўрт хил кўринишда: қаттиқ 
плитка шаклида, йирик донали қилиб туйилган, кукун қилиб туйилган ва 
галлерит деб аталувчи бўтқасимон кўринишда тайёрланади. Шуни эсда тутиш 
керакки, елим чириши мумкин. 
Казеин елими. Казеин елими қуруқ казеин кукунининг ишқор ва 
минерал тузлар билан аралашмасидан иборат. Казеин-сут таркибида 4% 
миқдорида оқсил моддалар. Сут ачитилганда ундан сузмасимон қуйқа тарзда 
казеин ажралиб чиқади. Творогда 20% га яқин тозаланмаган хом казеин 
бўлади. Техник казеини сутдан тайёрланади.
Ўсимлик елимлари икки хил бўлади: декстрин ва ун чанги. Декстрин 
крахмални қайта ишлаб олинади, ун чанги эса дон янчиш саноатининг 
чиқиндисидан олинади.

---

Сунъий елим- сунъий смолаларнинг сувдаги эритмаси, яъни 
карбоксилметилцеллюлозалари билан метилцеллюлозаларнинг сувдаги 
эритмасидир. У елимли ва мойли бўёқлар тайёрлашда ишлатилади. 
Полимер елимлар ёпишувчанлиги жуда юқори бўлган синтетик 
полимер моддалардан иборат. Бундай елимлар сувли ёки спиртли эритмалар 
асосида тайёрланадиган эмулъсиялар сифатида ишлатилади. У парда 
ашёларни, гулқоғозларни, дарз кетган ёки шикастланган темирбетон 
конструкцияларни (НПВА цемент елими) ёпиштиришда ишлатилади. 
Суюлтирувчи ашёлар. Қуюқ бўёқ таркибларини суюлтиришда ёки 
минерал пигментлар асосида бўёқлар тайёрлашда суюлтирувчи ашёлар 
ишлатилади. Суюлтирувчининг эритувчидан фарқи шундаки, суюлтирувчига 
парда ҳосил қилувчи модда қўшилган бўлади. Бу эса бўёқ таркибларининг 
сифатини анчагина яхшилайди. Суюлтирувчи эмульсиялар хомаки 
бўёқлар(грунтовкалар) тайёрлашда ва қуюқ мой бўёқларни суюлтиришда 
ишлатилади. 
Масалан, рух ва литропон белиласи, ҳамда рангли қуюқ бўёқлардан 
темир суриги, мўмиё ва охраларни суюлтиришда ишлатилади.