Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

ишлаб чиқиш ва қабул қилиш - бу шундай бошқарув фаолиятининг асосий шаклики, 
унда раҳбар меҳнатининг мазмуни, унинг жамоага мақсад сари йўналтириган ҳаракат 
жараѐнидир. 
Бошқарув қарори икки ҳолатда ишлатилади: 
биринчи ҳолатда -кимнингдир ѐки ниманингдир томонидан ўрнатилган бошқарув 
хужжати, қабул қилинган ҳаракат режаси, қарор қилиш ва бошқалар . 
Бошқа ҳолатларда - бу бир неча вариантлардан битта маъқул вариа-нтни танлаш. 
Қарор пишиб етилган муаммо мавжуд бўлганда қабул қилинади. 
Муаммо деб - ҳар қандай тизимни мавжуд ва зарур бўлган ҳолати ўртасидаги фарқни 
тавсифловчи вазият қабул қилинади. 
Бошқарув қарорининг элементлари. 
Бошқарув қарори 
Масала 
Восита 
Жавобгарлик 
Мухлатлар 
Асосланган қарор бошқарилувчи ва бошқарувчи тизимларни хукм суриши ва 
тараққиѐти учун зарур объектив қонуниятлар билимига ва аниқ вазиятлар хусусиятларига 

---

152 
асосланади. Шунинг учун бошқарув қарори элементлари қуйидагилар: масаланинг ўзи, 
воситалар, масаланинг ечими учун зарур бўлган жавобгарлик (ким уни қабул қилади), 
мухлатлар. 
Ҳозирги вақтда ҳар хил масала бўйича кўплаб қарорлар қабул қилинади, аммо 
уларнинг маҳсулдорлиги жуда кониқарсиздир. Масалан, йирик ташкилот менежерлари 
кадрларни тайѐрлаш ва жой-жойига қуйиш масаласида, турли бўлимлар орасидаги ўзаро 
муносабатлар масаласида қарор қабул қилишда сезиларли қийинчиликларга дуч 
келмоқдалар. Бу вазиятлар сохасида билимни, тарбия ишига оид тажрибани етишмаслиги 
ва катта даражада раҳбар - тадбиркор шахсий қобилиятига боғлиқдир. 
Бошқариш қарорларини асосий таркибий қисмлари қуйидагилар ҳисобланади: 
1. Мақсадлар 
2. Масалалар 
3. Масалаларни ечиш усуллари (технология) 
4. Ресурсларга нисбатан талаблар 
5. Қарорнинг таъсир доираси 
6. Қарорнинг бажарилиш муддатлари 
7. Қарорни амалга оширилиш механизмлари (масалалар структураси). 
Яъни ушбу қарорда масала ва муаммолар илгари қабул қилинган ѐки келажакда қабул 
қилиниши мумкин бўлган масалалар билан қандай боғланганлиги аниқ белгиланади. 
Бошқарув қарорлар маълум хусусиятларга эга бўлиши зарур. Бунга қуйидагилар 
киради. 
1. Қарорнинг илмий асосланганлиги 
2. Қарорларнинг бирлиги 
3. Қарорларнинг адолатлилиги – хаққонийлиги 
4. Қарорларнинг тўғри йўналтириганлиги 
5. Қарорларнинг қисқалиги 
6. Қарорларнинг вақт бўйича аниқлиги 
7. Қарорларнинг оперативлиги 
Юқоридагилардан маълум бўлдики, бошқариш қарорларини қабул қилиш ҳар қандай 
бошқариш функцияларини бажариш учун зарур боғловчи жараѐндир.