Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

Гн = В : Т х Нт.м 
Бу ерда: 
Гн – тайѐр маҳсулот нормативи; 
В - режалаштирилган даврда режадаги таннарх бўйича ишлаб чиқарилган маҳсулот; 
Нгн – тайѐр маҳсулотлардаги айланма маблағлар заҳиралари нормаси, кунларда; 
Т - режадаги даврда календар кунлар миқдори. 
Тайѐр маҳсулотнинг омборда сақланиш муддати тайѐр маҳсулотни транспортировка 
қилиш ва сотишга боғлиқ бўлади. Айланма маблағларнинг ушбу нормасидаги кунлар сони 
маҳсулотни тайѐрлаш, юклаш, ҳужжатларни тайѐрлаш ва уларни банкка топшириш учун 
зарур бўлган кунлардан иборат бўлади. 
Келгуси давр ҳаражатларни нормалаштириш. Ўсиб бораѐтган фан-техника тараққиѐти 
суръатлари айланма маблағларнинг келгуси давр ҳаражатлари аҳамиятини оширмоқда. Бу 
ҳаражатлар корхонанинг маҳсус бухгалтерия ҳисобида учта манба: янги техникани 
ўзлаштириш фонди (агар корхонада шундай фонд мавжуд бўлса), банк кредити ва фойда 
(ҳаражатарни маҳсулот таннархига киритиш йўли билан) ҳисобига йиғилади. Айланма 
маблағларнинг келгуси давр ҳаражатлари (Нкд) нормасини ҳисоблашда қуйидаги 
формулага амал қилинади: 

---

70 
Н
кд
 = Р х Р
ич
 х Рт 
Бу ерда: 
Р - йил бошида келгуси давр ҳаражатлари учун сарфланиши мўлжалланган маблағлар 
миқдори (бухгалтерия ҳисоботи бўйича); 
Рич – режадаги йилда лойиҳа-сметаларда кўзда тутилган ишлаб чиқариш 
ҳаражатлари; 
Рт - ўзлаштирилаѐтган маҳсулот таннархига киритилувчи ҳамда сметаларда кўзда 
тутилувчи ѐки маҳсус манбалар ҳисобига қопланувчи ҳаражатлар. 
Алоҳида элементлар бўйича айланма маблағлар ҳаражатлари нормалари 
аниқлангандан сўнг, айланма маблағларга бўлган умумий эҳтиѐжлар (норматив) миқдори 
ҳисобланади. Корхона айланма маблағларига бўлган умумий эҳтиѐж, ишлаб чиқариш 
заҳиралари (хом ашѐ ва асосий материаллар, ѐрдамчи материаллар, ярим тайѐр 
маҳсулотлар, ҳарид қилинувчи маҳсулотлар, қадоқлаш ва ўров материаллари, ѐқилғи ва 
ҳоказолар), тугалланмаган ишлаб чиқариш, тайѐр маҳсулот ва келгуси давр ҳаражатларидан 
иборат бўлади.