Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

ўзини эркин хис қилишига 
ѐрдам беринг. 
Эркин мухит яратинг. 
3. Гапираѐтган кишига, уни 
эшитишга тайѐр 
эканлигингизни билдиринг. 
Унинг сўзлари сизни қизиқтираѐтганлигини билдиринг. 
Эштаѐтганингизда уни тушинишга
ҳаракат қилинг, унга эътироз билдирманг. 
4. Асабига тегувчи хо- 
латларни йукотинг 
Расм чизманг, столни таққиллатманг ва х.к. 
5. Гапираѐтган киши билан 
ҳамдард бўлинг. 
Ўзингизни уни ўрнига қўйиб кўринг. 
6. Сабрли бўлинг. 
Вақтингизни аяманг, гапини бўлманг, эшик томонга 
юрманг, соатингизга ўхтин- ўхтин 
қараманг. 
7. Оғир-босиқ бўлинг. 
Одамнинг жахли чиққанида сўзларни бошқача талқин 
қилади. 
8. Бахсга ва танқидга йўл 
қўйманг. 
Бу ҳолат гапирувчининг ўз дардини, фикрини тўла 
айтмасликка олиб келади. Уни ҳимоя позициясини 
эгаллашга мажбур қилади. Сиз бахсда ютасиз, лекин 
умумий ҳолатни ютқазасиз. 
9. Саволлар беринг. 
Бу билан сиз гапирувчига, уни эшитаѐтганлигингизни ва 
тушунаѐтганлигингизни билдирасиз. 
10. Гапиришдан тўхтанг! 
Бу қоида ўта мухим бўлгани учун ҳам икки марта тавсия 
қилинмоқда. 
 
Худо ҳам инсонни яратаѐтганида унга иккита қулоқ ва битта оғиз берган. Балки бу 
унинг инсонни камроқ гапириб кўпроқ эшитишга ишора қилганидир. Доно 
боболаримизнинг ҳам кўплаб ўгитлари бу сўзларни айни хақиқат эканлигини эътироф 
этадилар: «Кўп ема, кўп дема», «Кўп гапирма уятга қоласан» ва «Оз сўйлаган -донодир» 
мақоллари бунинг исботидир. 
Қисқа хулосалар 
Ахборот бу маълумот ва хабарлар тўплами бўлиб, мазмунан янгилик унсурларига 
эга бўлади ва бошқарув вазифаларини ҳал этиш учун ўта зарурдир. Ишончли ва зарур 

---

221 
ахборотларсиз бошқаришни амалга ошириб бўлмайди. Ахборотлар бошқарув негизи 
ҳисобланади. 
Ахборотнинг ўз вақтида келиши ва ўз вақтида бажарувчиларга юборилиши, яъни 
тезкорлик ҳам жуда муҳимдир. У бошқарув жараѐнининг, ишлаб чиқаришнинг узлуксиз 
боришига ѐрдам беради. Шунингдек, дастлабки ахборотни бошқариш турли мақсадлар 
учун осон ўзгариш, ундан бошқарувнинг барча бўғинларида фойдаланиш мумкинлиги, 
ахборотнинг ўзил-кесил ишланиши, ундан қўшимча ишлов бермасдан фойдаланиш ҳам 
катта аҳамиятга эга. 
Коммуникация - бу кишилар ўртасидаги ўзаро ахборот алмашувидир. Раҳбарлар 
қилаѐтган ҳамма ишлар ахборотларнинг самарали алмашишини талаб қилади. Яхши йўлга 
қўйилган коммуникация иш муваффақиятини таъминлайди.