Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги самарқанд давлат

Вирусларни пайқаш ва улардан ҳимоя қилиш 
дастурлари ва уларнинг тавсифлари 
Компютер вирусларини пайқаш, ўчириш ва улардан ҳимоя қилиш учун махсус 
дастурларнинг бир нечта турлари ишлаб чиқилган, улар вирусларни пайқаш ва йўқотиш 
имконини беради. Бундай дастурлар вирусга қарши дастурлар деб аталади. 
Вирусга қарши дастурларнинг қуйидаги турлари мавжуд: 
1) 
детекторлар дастури; 
2) 
докторлар дастури ёки фаглар; 
3) 
тафтишчилар дастури; 
4) 
филтрлар дастури; 
5) 
ваксиналар дастури ёки иммунизаторлар. 
Вирусга қарши дастурларнинг турлари 
 
 
 
 
 
 
Детекторлар дастури маълум бир вирус учун тавсифли бўлган байтлар кетма-кетлигини 
(вирус сигнатуралари) тезкор хотирада ва файлларда қидиришни амалга оширилади, ва вирусни 
пайқаганда мос хабарни беради. Бундай вирусга қарши дастурларнинг камчилиги шундаки, 
улар фақат бундай дастурларнинг ишлаб чиқув-чиларига маълум бўлган вирусларнигина топа 
оладилар. 
Докторлар дастури ёки фаглар, ҳамда ваксиналар дастури нафақатгина вируслар билан 
зарарланган файлларни топмасдан, балки уларни “даволайди” ҳам, яъни файлдан вирус-дастур 
танасини ўчирадилар, файлларни бошланғич ҳолатга қайтарадилар. Фаглар ўзининг ишини 
бошида тезкор хотирада вирусларни қиди-ради, уларни йўқотади ва фақат кейингина 
файлларни “даволашга” ўтади. Фаглар орасида ярим фагларни ажратиш мумкин, улар катта 
миқдордаги вирусларни қидириш ва йўқотиш учун мўлжалланган докторлар дастуридир. 
Аидстест, Сcан, Нортон Антивирус ва Доcтор Wеб енг машҳур полифаглар ҳисобланадилар. 
Янги вируслар доимо пайдо бўлиб боришини инобатга олиб, детекторлар дастури ва докторлар 
дастури тезда ескирадилар, ва уларнинг версияларини доимо янгилаб бориш талаб етилади.