Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсустаълим вазирлиги тошкент тўҚимачилик ва

2-диаграмма Асосий капиталга инвестициялар ҳажмининг йиллар давомида ўсиш динамикаси, фоизда

1. Манба:Б.Ю.Ходиев, А.Ш.Бекмуродов, У.В.Ғофуров, Б.К.Тухлиев. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг «Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари» номли асарини ўрганиш бўйича ўқув қўлланма.– Т.: Иқтисодиёт, 2009. , 32- б.
2008 йилда жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози рўй берганлигига қарамасдан асосий капиталга киритилган инвестициялар 2007 йилга нисбатан 128,3 фоизга ўсди. Шу йили
молиялаштиришнинг барча манбалари ҳисобига иқтисодиётимизга киритилган инвестициялар ҳажми 6,4 миллиард АҚШ долларига тенг бўлди.
2009 йилда ЯИМнинг ўсиши 9 фоизни ташкил этган бўлса, бунда инвестицияларнинг ҳисса-си 2,5 фоизга тенг бўлди( 2007 йилда мос тарзда 9,5 % ва 2,1 %).¹³
Айни пайтда мамлакатимиз иқтисодиётига киритилган инвестицияларнинг молиялаш- тириш манбаларига, сарфланиш объектларига кўра ва технологик тузилмаси ҳам такомил-лашиб бормоқда. Жумладан, корхоналар маблағларининг жами инвестициялардаги улуши орта бориб 2008 йилда 44,1% ни (3741,1 млрд. сўм), чет эл инувестициялари ва кредит-ларининг ҳажми эса 1685,8 миллион долларни ташкил қилди. Шу йили инвестицияларнинг 75,4 фоизи ишлаб чиқаришга мўлжалланган лойиҳаларга йўналтирилди. Инвестициялар умумий ҳажмида технологик ускуналарнинг улуши ортиб бормоқда.

Қисқача хулосалар

Истеъмол харажатларини ЯИМнинг энг йирик компоненти бўлиб, унинг ҳажмини аввало уй хўжаликларининг тасарруфидаги даромади белгилайди. Аҳолининг даромадлари миқдори ошиб бориши билан ундаги жамғармалар улуши ҳам ошиб боради.
Истеъмол ва жамғариш ҳажми, шунингдек истеъмолчилар бойликлари даражасига, нарх ва солиқ ўзгаришлари, истеъмолчиларнинг қарзи даражасига ва бошқа омилларга боғлиқ.
Истеъмол ва жамғаришга ўртача мойиллик аҳоли даромадларининг қанча қисми истеъмолга ва қанча қисми жамғармага сарфланганлигини характерловчи кўрсаткичлардир.
Истеъмолга чегаравий мойиллик (МРС) истеъмолдаги ўзгаришларни ихтиёрдаги даромад даражасидаги ўзгаришга бўлиб топилади. МРС нинг катта ёки кичиклиги фискал сиёсат самарадорлигини белгиловчи омиллардан биридир.
Инвестиция ёки капитал қўйилмалар ҳали буюмлашмаган, лекин ишлаб чиқариш воситаларига қўйилган маблағ ҳисобланади. Инвестиция харажатлари динамикаси, фоиз ставкаси, кутилаётган соф фойда нормаси ва бошқа бир қанча омилларга боғлиқ.
Инвестиция ҳажмининг ЯММ ҳажмига боғлиқлигини характерловчи модель - акселератор модели дейилади.