Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус

1. Tormoz tizimidagi yangiliklari

Avtomobillarda mavjud bo’lgan 4 ta tormoz tizimi mavjud:

1. 
   Asosiy tormoz tizimi.
   
2. 
   Yordamchi tormoz tizimi.
   
3. 
   Zahira tormoz tizimi.
   
4. 
   Qo’l tormozi tizimi.
   

Yordamchi tormoz tizimidagina yangiliklar mavjud.

O’zi yordamchi tormoz tizimi nimaga xizmat qiladi.

Yordamchi tormoz tizimi tog’ sharoitida pastlikka qarab avtomobil harakatlanayotganida ishlatiladi. Yengil avtomobillarda yordamchi tormoz va-zifasini dvigatel bajaradi. Massasi 10 tonnadan ortiq bo’lgan yuk avtomo- billarida alohida yordamchi tormoz tizimi mavjud.

Zamonaviy avtomobillarda gidravlik yordamchi tormoz va elektrik yordamchi tormoz tizimlari mavjud.

Gidravlik yordamchi tormoz tizimi gidromuftaga o’xshab ikkita parak-li g’ildirakdan iborat. G’ildirakning bittasi kardanli sharnirga, ikinchisi esa korpusga ulanadi. Korpus harakatsiz, shuning uchun kardan sharniriga ulangan gidromuftaning g’ildiragi orqa etakchi g’ildiraklar hisobiga ayla-nadi va uning parraklari suyuqlikni aylanma turgan ikkinchi g’ildirakning parraklariga uradi. Natijada avtomobilning harakatiga qarshilik paydo bo’ladi va uning tezligi sekinlashadi.

Elektrik yordamchi tormoz tizimini ishlash prinstipi quyidagicha:

Kabinada haydovchi ushbu tormoz tizimini ulaganda korpusdagi sta-torga tok keladi va magnit maydonini hosil qiladi. Bu magnit maydoni kardanli valga ulangan rotorning aylanishiga qarshilik qiladi. Bu qarshi-lik kuchi etakchi g’ildiraklarga uzatiladi, ularning aylanishi sekinlashadi.