Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус

Moylash tizimi. Moylash tizimi:

- ishqalanuvchi yuzalarni moy bilan moylaydi;

- qizigan detallarni qisman sovutadi.

- qirindilardan tozalaydi;

- detallarni zanglashdan saqlaydi.

Moylash tizimida rotorli moy nasoslari qo’llanilmoqda.

Nazorat savollari

3. 
   Sovitish tizimida qanday yangiliklar mavjud.
   
4. 
   Ta’minlash tizimining turlarini izohlang.
   

Adabiyotlar

1. Ivanov A.M., Solnstev A.N., Gaevskiy V.V. i drugie. Osnovы konstrukstii avtomobilya. M.: Za rulem.- 2005.-336 s.

3. Avtomobilnыy spravochnik. «Bosch» - ZAO KJI Za rulem. – 2002.

6-Mavzu. Benzinli dvigatellar ta’minlash tizimining

rivojlanish istiqbollari

Mavzu rejasi: - Karbyuratorli ta’minlash tizimi yangiliklari

- Injektorli ta’minlash tizimi.

Benzinli dvigatellarning ta’minlash tizimi ikki turdan iborat – karbyuratorli va injektorli. Karbyuratorli dvigatellarda yonuvchi aralash-ma karbyuratorda hosil qilinadi.

Karbyuratorli ta’minlash tizimidagi yangilik shundan iboratki kar-byuratordagi ish jarayonlari elektronika orqali boshqarila boshlandi.

Karbyuratorli ta’minlash tizimi bir qator kamchiliklarga ega:

1. 
   Hamma stilindrlarga uzatilayotgan ishchi aralashmaning miqdori bir xil emas;
   
2. 
   Hamma stilindrlarlagi ishchi aralashmaning tarkibi bir xil emas;
   
3. 
   Chiqindi gazlarning zaharliligi yuqori.
   

Shuning uchun 1970 yildan boshlab injektorli ta’minlash tizimlari yengil avtomobil dvigatellarida keng qo’llanila boshlandi.

Injektorli dvgatellarda yonuvchi aralashma kiritish quvuri ichida hosil bo’ladi.

Injektorli dvigatellarda benzin forsunka orqali kiritish quvuriga sepib beriladi. Injektor bilan jihozlangan birinchi avtomobilni 1954 yili Mersedes-Benst kompaniyasi ishlab chiqargan.

Injekstiya so’zi – sepib berish ma’nosini beradi.

Injektorli ta’minlash tizimining karbyuratorli ta’minlash tizimi dan afzalligi quyidagilar:

- stilindr ko’proq yonuvchi aralashma bilan to’ldiriladi.

- yonuvchi aralashma stilindrlararo teng taqsimlanadi,

- hamma stilindrlarga uzatilayotgan yonuvchi aralashmaning tarkibi bir

xil;

- dvigatelning hamma rejimlari uchun yonuvchi aralashmaning tarkibi

mos ravishda tayyorlanadi,

- ishlatilgan gazlarning zaharliligi kam,

- yonilg’ini kamroq sarf qiladi.

Injekstiyaning ikki xil turi mavjud. Bular markaziy va tarqatilgan sepish. Hozirgi paytda tarqatilgan sepish usuli keng tarqalgan.

Injektor tizimining ishini elektron boshqarish bloki boshqaradi. Bu maxsus kompyuter bo’lib, 16 ta datchiklardan ma’lumotlarni elektr sig-nallar ko’rinishida qabul qiladi, ularni qayta ishlaydi va 12 ta buyruqni elektr signal ko’rinishida forsunkalarning elektromagnit klapani va bosh-qa ijrochi moslamalarga jo’natadi.

Ma’lumot beruvchi datchiklar quyidagilar:

1. 
   Sovitish suyuqligi harorati datchigi,
   
2. 
   Kiritish quvuridagi havo harorati datchigi,
   
3. 
   Kiritish quvuridagi havo bosimi datchigi,
   
4. 
   Ishlatilgan gazlar tarkibidagi kislorod datchigi,
   
5. 
   Drossel zaslonkasi datchigi,
   
6. 
   Avtomobil tezligi datchigi,
   
7. 
   Kondistionerni ulash datchigi,
   
8. 
   Uchqun berishni ilgarilatish datchigi,
   
9. 
   Nosozliklar datchigi,
   
10. 
    Starterni ulash datchigi,
    
11. 
    Tirsakli valning holati datchigi,
    
12. 
    Uzatmalar qutisini ulash datchigi,
    
13. 
    Elektrotizimdagi kuchlanish datchigi,
    
14. 
    Transmissiyada uzatishlarni ulash datchigi,
    
15. 
    Yonilg’i nasosining klemmalaridagi kuchlanish datchigi,
    
16. 
    Benzinning oktan soni datchigi.