Œзбекистон республикаси олий ва œрта махсус

II. 3 Mehnatni kooperasiyalash. 

---

Fan, texnika, texnologiya rivojlanib borgani sari ishlab chikarish 
jarayonlari murakkablashib boradi, bu esa umuman jamiyatda , turli-tuman 
tarmoklarda va korxonlarda mehnat taksimotining rivojlanishi va 
chukurlashuvini yuzaga keltiradi:ilgari noma’lum bulgan va uziga xos ishlab 
chikarishlarning paydo bulishi va ularning murakkablashuvi bilan butun-butun 
tarmoklar taksimlanadi;xar bir tarmok ichida kichik tarmoklar va ixtisoslashgan 
korxonalar vujudga keladi;xar bir korxonada, ayniksa ommaviy ishlab 
chikarishda texnologiya jarayonlarining taksimlanishi va aloxidalashuvi sodir 
buladi, ana shu asosda ijrochi xodimlar orasida tor ixtisosdagi mutaxassislar 
paydo buladi. Ishlab chikarish kanchalik murakkab bulsa, kuprok ixtisoslashsa, 
xodimlarning ayrim mehnat taksimoti shunchalik chukur buladi. Birok mehnat 
taksimoti-bu fakat mehnat faoliyatining bir tomonidir, xolos. U ayrim xodimlar 
va ular guruhlarinng umumiy mehnat jarayonidagi ayrim ishchilar mehnatini 
birlatirishni talab kiladi. Barcha darajadagi uzaro boglangan mehnat 
jarayonlarida ayrim ijrochilarning ish urinlaridan tortib butun – butun 
korxonalar, kichik tarmoklar va xalk xujaligining uzaro boglangan 
tarmoklarigacha birlashtirishni takozo kiladi. Bu birlashtirilish mehnatni 
kooperasiyalash deb yuritiladi.