Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълимвазирлиги мирзо улуғбек номидаги

 
 
“ЮРТИМИЗДА ЭКОЛОГИК ҚАРАШЛАРНИНГ ШАКЛЛАНИШИ
ВА ЭКОЛОГИК МАДАНИЯТ ДАРАЖАСИ” 
Бердиқулов А А., ассистент. СамДАҚИ. 
Ушбу мақолада инсонларда экологик қарашларнинг шаклланиши, 
атроф-муҳит 
муҳофазаси, 
табиат 
бойликларини 
асраб-авайлаш 
тушунчалари ўз аксини топган. Бундан ташқари, мамлакатимизда юксак 
экологик маданият даражаси, жамоатчилик эътиборини экологик 
соғломлаштирили-шига қаратилган чора-тадбирлар хақида сўз боради.
 
Атроф-муҳит ва аҳоли саломатлиги муҳофазаси, табиий ресурслардан 
оқилона фойдаланишга, экологик таълим ва тарбия тизимини 
такомиллаштиришга жамоатчиликни янада кенгроқ жалб этиш мақсадида 
қатор амалий тадбирлар ташкиллаштириш керак. Мамлакатимизнинг 

---

84 
тараққиѐти ва демократиясининг юксала боришида ўзида мавжуд бўлган 
табиий ресурсларга таяниб боради. Бинобарин табиий бойликлардан 
оқилона фойдаланиб бориш ва 
келгуси авлод учун соф, табиий 
атроф-муҳитни асраб-авайламоғимиз 
керак. Бу эса ўз-ўзидан юртимиз 
аҳолисининг маънан бой ва соғлом 
ҳаѐтини таъминлашга йўналтиради. 
Юртимизда мавжуд муаммоларни 
таҳлил қилиб чиқадиган бўлсак:
- Ортиқча ҳажмдаги чиқиндиларнинг ҳосил бўлиши ва уларни 
зарарсизлантириш муаммолари; 
- Иқлимий ўзгаришлар, озон қатламининг емирилиши; 
- Чўллашиш ва ернинг деградацияси; 
- Биохилма-хилликларнинг қисқариши; 
- Ичимлик сувининг ифлосланиши ва танқисланиб бораѐтганлиги; 
- Ўрмон ва тупроқ инқирози. 
Юқоридаги долзарб саналган муаммоларни бартараф этишга 
қаратилган саъй-ҳаракатлар оқибатларини ўсиб келаѐтган ѐш авлодга 
уқтириш, экологик маданиятини ошириш, уларда табиатга, она Ватанга
муҳаббат ҳиссини уйғотиш мақсадида нималарга урғу бермоғимиз керак:
1.
Боғча ва мактаб ѐшидаги тарбияланувчиларга экологияни севиш 
мавзусида расмлар кўрик танловини мунтазам равишда олиб бориш; 
2.
Ёшлар орасида мустақил равишда табиатни муҳофаза қилишга 
қаратилган видео лавҳалар тайѐрлаш мусобақасини ташкил этиш; 
3.
Олий ва ўрта таълим муассасаларидаги экология фанларини замонавий 
педагогик технологиялар асосида ўтказилишини такомиллаштириш; 
4.
Жойларда ташкил этилган ―Экоҳаракат‖ етакчи аъзоларини ва талаба 
ѐшларни юртимизнинг жамики сув омборлари, қўриқлаш зоналари ва 
ҳаракат фаолиятлари билан таништириш мақсадида экскурсиялар 
ташкил қилиш; 
5.
Ёшлар ўртасида соғлом турмуш тарзини кенг миқѐсда тарғиб қилиш, 
уларни ичкиликбозлик, кашандалик, наркотик моддаларини истеъмол 
қилиш ва бошқа ѐмон иллатларга қарши нафрат руҳида тарбиялаш каби 
ташкилий ишлар табиатнинг бир сиқим тупроғини қадрлашга, ақлан 
соғлом фарзандларимизнинг орзулари ҳам соғлом бўлишига замин 
яратади.
Жамоатчилик эътиборини экологик соғломлаштириш ва атроф-муҳит 
муҳофазаси муаммоларини изчил суръатда ҳал этиш заруратига қаратган 
холда, экология ҳаракат ташкилотлари мамлакатимизнинг барча 
фуқароларини она Ватанимизнинг бебаҳо табиий бойликларини келгуси 
авлодлар учун асраб авайлашдек олий вазифани бажаришда фаол иштирок 
этишга чақиради. 
Фойдаланилган адабиѐтлар 
1.
Отабоев К.И. ―Инсон ва биосфера‖. Т., Ўқитувчи. 1995 й.
2.
Абдуллаев Х.А. ―Биохимия ва тупроқ муҳофазаси асослари‖. Т., 1989 й.
3.
Турсунов Л.С., Абдуллаев К.Ш. ―Амударѐ қуйи оқими тупроқларнинг

---

85 
ўзлаштириш истиқболлари‖. Т., 1990 й.
4. Вакил М.М. ―Табиатни муҳофаза қилишда биологик методларнинг роли‖
5. Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1993 й. №5
 
6.
Ўзбекистон РеспубликасиСамарқанд вилояти «Экоҳаракат» ишчи 
дастури. 
7.
―Экология хабарномаси‖. №2 (119), 2011 й. 
8.
―Экология хабарномаси‖. №5-6 (86-87), 2008 й. 
УДК. 631.153.636.086.