Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

тўқимасидан ўсиб чиқса «хондробластома», ипсимон тўқимадан пайдо
бўлса «фиброма», мушаклардагиси «миома», ёғ тўқимасидан ўсиб чиқса
«липома», жигарда пайдо бўлса «гепатома» ва бошқа номлар билан
аталган.
Усмаларнинг 
келиб 
чиқиши 
ҳақида 
2 
хил 
назариялар 
бор.
Биринчисига кўра, турли хил кимёвий, физиковий, биологик «канцероғен»
моддалардан, ионлаштирувчи нурлар таъсирида, ионлаштирмайдиган
ультрабинафша нурлари, радиацион нурлар, радиоактив изотоплар,
айниқса, алкоголи ичимликлар ичиш, чекиш, наркотик ва психотроп
моддалар қабул қилиш, организм ҳимоя реакцияси (иммун тизмининг
сусайиши), шунингдек тўқималарнинг механик ва бошқа таъсиротлар
натижасида нонормал ҳужайра тўқималарнинг пайдо бўлиши ва уларнинг
кўпайиши ва бошқалар туфайли келиб чиқиши. Иккинчи назария бўйича
ўсма касалликларнинг келиб чиқиши «онковируслар» туфайли пайдо
бўлади.
Ушбу 
касаллик ҳам 
қадимий 
ҳисобланиб, 
Гиппократ 
«рак»,
«саркома» деб атаган. Усмаларнинг шакли илдизли қисқичбақа симон
бўлгани учун «Карцинома» деб аталган. Абу Али ибн Сино «Рак ўсадиган,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

хавфли касаллик бўлиб, илдизга ўхшаб бошқа органларга тарқалади» -
деган. Қизиғи шундаки, Ибн Сино ёмон ўсимта касаллигини даволашда
вақтни қўлдан бой бермасликни, уни олиб ташлаганда атрофдаги нормал
тўқималарни ҳам қушиб олиб ташлаш лозимлигини такидлаган. Бунда
бошқа жойларга тарқалишини олди олинади.
Ҳозирги пайтда рак касаллигининг ривожланишида, содда қилиб
айтилганда, унинг тўрт хил даври борлиги илмий асосланган (1-И-Ш-1У