Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

Спиртли ичимлик ичган киши хатти-харакати, реакциясииинг
спиртиинг қондаги концентрациясига боглиқлиги
Спиртнинг
қондаги
концентрацияси
(гр/литр)
Ахён-ахён ичувчи
шахсда
Тез-тез ичувчи шахсда
0,5 (бошланғич 
концентрация)
Эйфорияга яқин ҳолат
Узгаришсиз
0,75
Қаршилик. сергаклик
Кўпинча, ўзгаришсиз
1,0 мастлик ҳола- 
ти деса бўлади
Харакат
координациясини
бузилиши
Мастлик ҳолатининг 
бошланиши
1,25 -1,50
Узини тута олмаслик, 
вақти-вақти билан ўзини 
тутабилмаслик.
Рохатижон - эйфория 
ҳолати, харакат коорди- 
нациясининг ўзгариши
2 ,0 -2 ,5
Ҳушёрлик йўқолади, 
ухлаш ҳолати бошланади.
Эмоционал мотор 
ҳолатини сақлашга 
харакат қилиш
3 ,0 -3 ,5
Тик туриб қолиш (ступор 
ёки меъёр)
Бушашган ланжлик 
ҳолати
5,0 ва ундан 
ортиқ
Улим чақириш мумкин 
ёки гемодиализ қилиш 
мумкин бўлган холат
Ҳушсизлик ҳолати
АЛКОГОЛНИНГ ОРГАНИЗМ ДАГИ МЕТОБОЛИЗМ И (тақдири)
Этил спирти 
- 
аякогол
организмда, асосан жигар ва уларни ўпка, 
буйрак ҳамда бошқа йўллар билан ташқи муҳитга чиқариб юборилади. 
Метаболизм жараёнига учраб, унинг 90-90% карбонат ангидриди ва сувга 
айланади. Жигар хужайралари ичида бўладиган кимёвий реакциялар 
қуйидагилардан иборат:
Нормал (оддий) шароитда:
О
II
С2Н5О Н ->
СН3- С - Н - >
СН3СООН-> 
С 0 2 
-»
Н20
Алкогол Ацеталдегид Сирка кислота Карбонат ангидриди сув
Тетурам таъсирида:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

о
II
С2Н5ОН —> СН3 - С - Н (ўта захарли модца)
Алкогол 
Ацеталдегид
Тетурам - алкоголизмнинг даволашда қўлланиладиган препарат.
Ацеталдегид 
- кетон (ўта захарли модда), қонда бўлиб, организмни 
захарлаб, улим содир бўлишига сабабчи бўлади.
Спиртнинг қондаги концентрацияси қандай бўлишидан катьий назар, 
бир хил тезликда жигар хужайраларида метаболизмга (юқоридагидек) 
учрайди. Жигар алкоголни 120мг/кг/соат тезликда метоболизмга учратади, 
яъни, 70 кг массага эга бўлган одамда, соатига Югр спирт организмдан 
чиқиб кетади.
АЛКОГОЛ ИСТЕЪМОЛ 
килишликнинг
ХОМИЛАДОРЛИККА САЛБИЙ ТАЪСИРИ
Маълумки, алкогол ёки алкоголли ичимликлардан хомиладор аёллар 
қабул қилса, албатта унинг салбий таъсири хомилада намоён бўлади. 
Тугма 
нуксонлар, 
неврологик 
ўзгаришлар, 
хомила 
тараққиётида 
ўзгаришлар - "Даун синдроми" ва бошқалар булиши жуда кўп илмий 
адабиётларда ёритилган. Ч.П.Раут, А.Стерен ва Б.Косовскийларнинг 
таъкидлашича Францияда 1968 йили Лемонье кигобида биринчи бўлиб 
ёзган. Алкогол таъсирининг белгилари ва 1973 йилда Д.Жонсон 
томонидан 
"Ҳомиладаги алкогол синдроми" 
номи билан атаган.
Агарда хомиладор бир кунда 150 мл тоза спирт исътемол қилса ва 
ундан 4-6 марта қабул қилса болаларнинг 1/3 да 
"хомиладаги алкогол
синдроми" 
(қискача "ХАС") кузатилар экан. Камроқ алкогол истемол 
қилинганида эса 
"Ҳомиладаги алкогол натижаси" 
(Х.А.Н.) номли 
синдроми 1/3 қисм болаларда рўёбга келар экан. Хомиладорликнинг 3 
ойлиги даврида қабул қилинган алкоголнинг таъсири бола тугилгач уни 
ўқитишда ёки хулқ-атворида, бир неча бор камчиликлари борлиги 
сезиларли даражада аниқланган.
Агарда сигарет ҳам чеккан бўлса алкогол таъсири янада сезиларли 
булиб боланинг билим олтпига салбий таъсир этар экан.
Қуйида хомилага алкогол салбий таъсирининг синдромлари баён 
этилади: а) Усишни тўхтатиш, б) марказий асаб тизими фаолиятини издан 
чиқариш, в) диқкатнинг бузилиши, харакатнинг ўзгариши, реакциянинг 
ёмонлашиши, ақпий ва эслаш қобилиятининг пасайиши, ташкилий 
ишлардаги 
ноаниқликлар 
билан 
қовушаолмаслик, 
жамоатчилик 
мослашмаслик, масалаларни ечишда фаолиятнинг пастлиги, г) юз 
кўринишдаги махсус нуқсонлар: калла суягининг кичиклиги, пешонанинг
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

дунглиги ва кўз косасининг торлиги, пучуқлик ва калта бурунлик, 
лабларнинг номутаносиблиги, юқори лабнинг юқорилиги кабилар.