|
ВАЛЕОЛОГИК ЯКУНИЙ ХУЛОСАЛАР
1.
Ҳурматли Азиз ўқувчи! Ушбу китобни шунчаки эмас, яхшилаб-
синчиклаб, объектив ҳолда, ўз ақл заковатингиз билан таҳлил қилиб
ўқиб чиқишингизни тавсия қиламиз.
2.
оВалеологияни интегратив фан сифатида тан олиб, одамшунослик ва
физиология
ҳамда
бошқа
фанлар
(биология,
гисталогия,
эмбриология, физика, кимё ва б.)дан жуда бўлмаганда умуман -
ҳаётий тушунчага эга бўлган шахсларгина ўзлигини англаши
мумкин.
3.
Маълумки, одам организми ниҳоятда мураккаб тузилган бўлиб, у
бир қатор тизимлар (нерв-асаб, юрак-қон томирлар, эндокрин,
иммун, овқат ҳазм қилиш ва б.) дан ташкил топган, яъни аввало:
ҳужайра, тўқима, богламлар, аъзо (орган)лар, сўнгра тизимлардан
иборат бўлиб, бир-бирлари билан чамбар-час богланган ҳолда
биргаликда фаолият кўрсатадилар. Уларнинг нормал ишлаши
валеологик ҳолатни белгилайди.
4.
Суяк тизими (“скелет”ни ташкил қилган ҳолда) ва мускуллар тизими
бир-бирига
ёпишган
ҳолда
одам
танасини-гавдасини
асоси
ҳисобланиб, харакат вазифаларини бажаради.Уларнинг бақувват,
кучли бўлишлиги юрак-қон томирлар ва бошқа тизимларнинг
фаолиятини яхшилашга асос бўлади.
www.ziyouz.com kutubxonasi
5.
Овқат ҳазм қилиш тизими бутун организмни керакли оқсиллар, ёғлар,
карбонсувлар, витаминлар, микроэлементлар, сув ва бошқалар билан
таъминлаб, организм учун зарур бўлган энергиянинг манбаи
ҳиеобланиб, ҳаёнинг давом этишига асос ҳисобланади. Шунинг учун
сифатли,
тартибли,
маданиятли,
ўз
вактида
овқатланиш
саломатликнинг гаровидир.
6.
Юрак-қон томирлар тизимининг аҳамияти ўзингизга маълум.
7.
Нерв-асаб тизими, эндокрин тизим ва иммун тизимлар бутун танани,
организмни биргаликда бошқарувчи тизим Гипофиз бези эса барча
эндокрин
безлар
фаолятини
бошқариб
турувчи
“дирижер”
ҳисобланади ва ўзи “гиполамус”га бўйсунади.
8.
Бош мия яримшарларининг “Пўстлоқ қисми”ниҳоятда мураккаб
тузилган бўлиб, ўзида пастдаги “барча марказ”ларнинг “инъикоси”
(сояси - қайтарилиши) ҳисобланади. Унда 14 миллиарддан кўп
бўлган хужайралар секунд (сония)нинг жуда ҳам кичик вақти ичида
олаҳида-алоҳида ҳолда ўн тўрт миллиард иш бажаради.Хужайралар
тузилиш жихатдан бир-бири билан богланган, бундай ҳолатда эса
биргаликда “чексиз-хисобсиз” вазифаларни бажариш имкониятига
эга. Умуман, Бош мия яримшарлари “пўстлоқ қисми”нинг асосий
вазифаси бутун организмни бошқариш ва энг муҳими ақл-заковат,
ҳар бир перифериядан келган хабарларни таҳлил қилувчи, руҳият
вазифасини бажарувчи “Президент” ҳисобланиб, соғлом бўлишлик
ва узоқ умр кўришликни таминловчидир.
9.
Одамзотнинг пайдо бўлишидаги даврлардан маълумки, она қорнида
“эмбрион”ни сўнгра “хомилани пайдо бўлиши ва тарақққий этиши,
қиз
ёки
ўғил
бола
бўлишлигининг
асослари”
хақидаги
маълумотларни билишликнинг аҳамияти ҳам жуда катта. Чунки,
янги авлоднинг соғлом бўлишлигининг бошланғичи ҳисобланади.
10.
Аммо билингки!!! Энг аввало “тухум” ва “уруғ” (сперматазоид)нинг
соғ ва бақувват бўлишлиги “Валеология”нинг негизи-асоси - ўқ
илдизи ҳисобланади.
11.
«Гигиена ва Экология» фанларининг вазифалари ҳамда уларнинг
аҳамияти ҳам ўзингизга аён.
12.
Жисмоний
тарбия
(физкультура)
ва
спортнинг
сиҳат-
саломатликнинг гарови бўлгани учун ҳам халқимизда “Соғ танда -
соғлом ақл” деб бекорга айтилмаган.
13.
Менделеев даврий системасида 120дан ортиқ турли хил элементлар
табиий-кимёвий
хусусиятларига
кўра
маълум
тартибда
жойлаштирилган. Шуларнинг ичида ноёб, кам ва оз миқдорда
учрайдиганлари мавжуд. Уларни микроэлементлар дейилади ва
айримлари одам организми учун муҳим ҳисобланиб, жуда кичик
микдорда-дозада (1 гарммнинг мингдан, миллиондан бирида) таъсир
www.ziyouz.com kutubxonasi
)тувчи хусусиятлари бор. Агарда улар организмда етишмаса
тегишли касалликлар келиб чиқади.
14.
Организмда йод танқислиги бўлса “Микседема” ва “Тиреотоксикоз”
(Базедов касалллиги) келиб чиқади. Натижада соглиқ оқсийди.
Болаларда эса ўсиш-ривожланиш сусаяди ҳамда ақли заифлик келиб
чиқиши кузатилади. Хозирги кунда ер юзининг 1 500 000 дан ортиқ
аҳолиси йод етишмаслиги хавфи остида яшамокда.
15.
Организмда темир етишмаслиги кузатилса, камқонлик-“Анемия”
касаллиги пайдо бўлади ва инсон соглиғига путур етади. Масалан
ҳозирги кунда дунё бўйича 1 800 000 киши темир етишмаслиги
ҳасталигига чалингани яққол мисолдир.
Do'stlaringiz bilan baham: |
