Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

Ўзбекистон Республикаси санитария эпидемиология хизматининг тузилиши. 
ЎзР Президентининг 10.11.99 й. дан № ПФ-2107 ―Ўзбекистон Республикасида соғлиқни 
сақлаш‖ тизимини қайта тузиш Давлат дастури хақида фармони, ЎзРССВ 02.12.99 й дан 
№710 ―Давлат санитария эпидемиология хизмати муссасалари фаолияти хақида‖ низомларни 
кучга киритиш тўғрисидаги буйруғи асосида 2000 йил 1 январдан бошлаб. 
Меҳнат гигиенаси шифоқорининг назорат остидаги объектларга қуйидагилар киради: 

саноат корхоналари; 

қурилиш корхоналари; 

электростанциялар; 

автотранспорт корхоналари; 

аэропортларни ишлаб чиқариш корхоналари ва таъмирлаш корхоналари; 

таркибида ишлаб чиқариш объектларини тутган илмий ишлаб чиқариш ва тадқиқот 
институтлари; 

қишлоқ хўжалиги объектлари; 

машинасозлик корхоналари; 

таъмирлаш устахоналари; 

қишлоқ хўжалиги қурилиш объектлари; 
Худудий маъмурий 
Давлат санитария 
эпидемиология 
назорати
марказлари 
Санитария гигиена 
бўлими 
Эпидемиология 
бўлими 
Давлат санитария эпидемиология назорат маркази 
(ДСЭНМ) III даража 
Қорақалпоғистон, вилоятлар ва Тошкент шахар 
ДСЭНМ II даража 
Туман ДСЭНМ 
I даража 

---

182 

пахтачилик, ғаллачилик, чорвачилик ва бошқа қишлоқ хўжалигида фаолият 
кўрсатаѐтган ишчи ходимларини иш шароитини назорат қилиш. 
Меҳнат гигиенаси шифокори ўз фаолияти давомида 3 гуруҳ меҳнат фаолият ишлари 
билан шуғулланади: бу

ташкилий услубий ишлар (ТУИ); 

огоҳлантирувчи санитария назорати (ОСН); 

жорий санитария назорати (ЖСН). 
Ташкилий услубий ишлар. 
Ташкилий услубий ишлар ДСЭНМ меҳнат гигиенаси шифоқорининг иш фаолиятини 
асосий қисмларидан бири бўлиб ҳисобланади. 
Ушбу фаолият ўз таркибига режалаштириш (йиллик, ярим йиллик, чорак) ва ўз 
фаолиоятини таҳлил қилиш, ДСЭНМ лабораториясини иш фаолиятини бошқариш ва назорат 
қилиш, ишлаб чиқариш объектлари тармоқ лабораториялари, тармоқ ДСЭНМ билан бўлган 
алоқани олиб боришни ўз ичига олади. Бундан ташқари ишлаб чиқариш корхоналаридаги 
назорат фаолияти билан шуғулланаѐтган барча ходимларни малакасини ошириш ишларини 
олиб бориш, уларга янги давлат санитария назорати бўйича қонунчилик ҳужжатлари, 
метеорология ва стандартлаш идораларини янги услубий ҳужжатлари билан танишиш, 
илмий-ишлаб чиқариш семинарлари ташкил қилиш, назорат остидаги ҳудуд бўйича янги 
ҳисобот ҳужжатлари ва бошқа зарур материаллар билан таништириб бориш ишлари олиб 
боради. 
ТУИ олиб боришда меҳнат гигиенаси врачи асосий иш фаолиятини қуйидагилардан 
иборат: 

оптимал иш шароитларини яратиш; 

умумий ва касб билан боғлиқ касалланишни камайтириш; 

иш бажариш қобилиятини оширишдир. 
Меҳнат гигиенаси шифокори ўз фаолияти давомида қуйидаги усуллардан 
фойдаланади: 
1. Санитар гигиеник назорат ости объектларини кузатиш, иш фаолиятини хронометражини 
ўтказиш, хавфли ва зарарли омилларни даражасини аниқлаш бўйича лаборатор тадқиқот 
ишлари олиб бориш; 
2. Физиологик усул – организмни турли орган ва тизимларини функционал ҳолатига иш 
бажариш давомида ўзгаришини кузатиш, иш қобилиятини аниқлаш, ишни оғирлиги ва 
кескинлигига баҳо бериш; 
3. Тажриба усули – кимѐвий токсик моддаларни даражасини лаборатория ҳайвонлари устида 
тажриба ўтказиб аниқлаш, рухсат этиладиган меъѐрларни даражасини белгилаш (рэм, рэд) ва 
бошқа гигиеник нормативларни белгилаш; 
4. Статистик усул – назорат ости объектларида олиб борилган назорат ишларини 
умумлаштириш ва таҳлил қилиш, умумий ва касб касалликлари бўйича маълумотлар йиғиш 
ва уни таҳлил қилиш ва бошқалар.