Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

 
 
 

---

389 
Биологик омиллар 
Биологик омил ҳакида тушунча. Биологик зарар турлари: зооантрапанозлар 
(ўсимликлар, чангланганлик, уруғлар, жун, соч ва бошқалар), аралаш, органик чанг(ўсимлик, 
пахта, уруғ, тупроқ чанги), эфир ѐғлари, ўсимликдан келиб чиқувчи ароматик бирикмалар, 
сапрофит микрофлора (озуқа, микробиологик саноати ва бошқалар), микробиологик синтез 
маҳсулоти (БВК, витаминлар, ферментлар, замбуруғлар, антибиотиклар ва бошқалар), келиб 
чиқиши бўйича биологик пестицидлар, тўқима ва ҳужайра културалари, макроорганизмлар 
(ҳайвон ва қушлар билан ишлаш). Биологик омиллар таъсир этувчи асосий ишлаб чиқарувчи 
саноатлар: қишлок хужалик саноати (буғдой етиштирувчи, пахтачилик, табаки етиштирувчи, 
боғбончилик ва бошқалар), микробиологик саноати, биологик пестицидларни қўллаш ва 
ишлаб чиқариш, чорвачилик, ва парранда етиштириш, балиқ етиштириш, ҳайвонларни 
ўргатиш ва хизмат қилиш(цирклар, хайвонот боғлари), касалликлар (инфекцион, психиатрик 
касалхоналар). Ишчилар организмига биологик омилларни таъсири: аллерген таъсири, 
инфекцион(зооантрапанозлар, бруцеллѐз, туляремия, сальмонеллѐз, қичитма,столбняк ва 
бошқалар), заҳарлилик таъсири (заҳарланиш) ишчилар жарохатини ҳавфлилиги: 
профилактик чора-тадбирлар: қишлоқ хўжалигидаги ишлаб чиқаришда замонавий техникани 
қўллаш, озуқа тайѐрлашда механизация ишлари, микробиологик синтез ишлаб чиқаришда 
технологик жараѐнни кетма-кетлиги, мосламаларни герметиклаш, ем сақловчи 
омборхоналарда намликни камайтириш, касал хайвонларни ўз вақтида аниқлаш ва изоляция 
қилиш, ишлаб чиқариш хоналарини ва фермаларни дизенфекция қилиш, ишчилар уртасида 
тушунтириш ишлари ўтказиш, ШҲВ ва махсус кийим билан таъминлаш, ташқи муҳитни 
мухофаза қилиш, гигиеник меҳнат шароитини назорат қилиш, маиший хоналарни жиҳозлаш, 
дастлабки ва даврий тиббий кўрикларни ўтказиш.