Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

 
Ҳаракат алгоритми. 
Ҳаво мухитинининг кимѐвий ифлосланишини тезкор усулларда текшириш ва баҳолаш. 
1.
Корхонанинг технологиясини ҳисобга олиб, текшириш ўтказиладиган иш жойларини 
белгилаш; 
2.
Тахмин қилинган кимѐвий моддани аниқлаш учун абобни ва индикатор найчаларини 
тайѐрлаш; 
3.
Тайѐрланган керакли индикатор найчасини микроаспираторга улаш; 
4.
Найча орқали текширилувчи ҳавони сўриш (иш жойларининг белгиланган нуқталарида); 
5.
Мувофиқ кимѐвий модданинг шкаласи бўйича ҳаво ўтказилган найчадаги индикатор 
кукуни рангининг ўзгариш устунига қараб, модданинг концентрациясини аниқлаш.
 
Вазият масалалари. 
№1. 
"Электроаппарат заводи" кимѐвий лаборатория ходимлари ДСЭНМ меҳнат 
гигиенаси бўлими ходимларидан кимѐвий моддаларни ҳаводаги миқдорини аниқлаш 
учун, «қандай қилиб, ҳаводан намуна олинади», - деб сўрашган. 
Қуйидаги саволларга жавоб беринг: 
1. Ҳаводаги санитар кимѐвий тахлили қандай босқичлардан иборат? 
2. Ҳаводан намуна олишда намуна олиш нуқталари қаерга қўйилади?. 
3. Олинган намуналарни баҳолаш учун қандай қонуний хужжатлардан фойдаланилади? 
Жавоби: 
1. Ҳавони санитария кимѐвий тахлили қуйидаги босқичларда олиб 
борилади: 
- Техник жараѐнни ўрганиш (кимѐвий модда ажралиб чиқиш вақти ва сабабларини 
аниқлаш); 
-
Хона эскизини чизиш ва у ерда керакли нуқталарни белгилаш; 
-
Лаборатория асбоб ускуналар ѐрдамида ҳаводан намуна олиш; 
-
Олинган намунани 330 х/ш га расмийлаштириш; 
- 12.1.005-88 Давлат стандарти "Иш жойлари ҳавоси" бўйича гигиеник баҳ бериш; 
-
Хулоса бериш; 
-
Таклифлар киритиш. 
2. 
Ишлаб 
чиқариш 
корхоналарида 
кимѐвий 
омилга 
гигиеник 
баҳо 
беришда намуна доимий иш жойларида, манбада 5та нуқтада 3 марттадан 
олинади. 
3. 
Олинган 
натижаларни 
баҳолаш 
учун 
12.1.005-88 
Давлат 
стандарти "Иш жойлари ҳавоси" дан фойдаланилади. 
№2. 
Босмахонада ҳарф териш эритилган симоб билан линотип машиналарда ўтказилади. 
Симобни резервуари линотипистнинг иш жойида 0,75 м баландликда туради. 
Симоб миқдорини иш зонасида аниқлаш учун 3 та иш жойидан 1таси тахлил қилинган. 
Ҳаводан тахлил қилинаѐтган пайтда махаллий ҳаво сўриб олувчи воситалар 
ишламаган, умумий ҳаво сўриб олувчи тизим ишлаб турган. Олинган натижа бўйича
иш жойларидаги симобнинг миқдори 0,07 -0,14 мг/м
3
га тенг. 
Қуйидаги саволларга жавоб беринг: 
1. Тажриба учун олинган намуна тўғри олинганлигига баҳо беринг. 
2. 
Тахлил 
қилинган 
ҳавони 
натижаларини 
12.1005-88 
Давлат 
стандарти "Иш жойлари ҳавоси" га қараб баҳоланг.