Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси

5.8. Кабел электр тармоқларини таъмирлаш 
Кабеллар ерга ётқизилганлигидан ташқи таъсирлардан ҳимоя қилинган-
лигидан у узоқ вақт хизмат қилади, ишончли ишлаб туради. Эксплуатация 
давомида кабел изоляцияси ва кабелнинг метал қопламалари ремонт 
қилинади. 
Кабелнинг метал қопламаси ер ишлари бажарилишида ёки коррозия 
натижасида зарарланиши мумкин. Агар кабел қопламаси зарарланса унинг 
ички изоляциясига намлик ўтмасдан кабел соз ҳолда ишдалигида тузатилади. 
Кабелнинг метал қобиғи зарарланган бўлса, унинг ремонти қуйидаги кетма-
кетликда бажарилади: 
- зарарланган кабелнинг металл қобиғи икки томонидан кесиб ажратиб 
олинади. 
- устки иккинчи қатлам лентаси нам бўлмаганлиги текшириб кўрилади. 
- заводда кабелга қилинган қопламасини четлари очилиб разбортовка 
қилинади (очиб чегараси қўйилади ). 
- кабелни герметиклиги тикланади. Кабелни ҳар икки томонида очилган 
кабел толаларига қўрғошин трубка қўйиб кундаланг уланиш жойлари ва 
бўйинлари ковшарланади. Қуйиш тешигидан кабелл массаси қуйилгач 
тешиклари ҳам ёпилади. Янги қуйилган қоплама кабель броняси билан 
уланади, кабелни ҳимоя қилувчи чўян қобиғичига маҳкамланади ва ерга 
ётқизилади, агар кабель очиқ ўрнатиладиган бўлса устидан пўлат труба 
кийдирилади. 
Агар кабель қобиғи емирилиши унинг ички қисми ҳам носоз ҳолга 
келган бўлса, изоляция нам тортиб қолган ёки механик зарарланган бўлса, 
кабелнинг шу қисми кесиб олиб ташланади (камида 3 метр) ва шу маркали 
кабел бўлаги уланади. Кабел икки томонидан иккита муфта ёрдамида 
уланади. Кабель уланиш жойи илон изи қилиб, узунлигига запас қолдириб 
ёткизилади. Кабель изоляциясининг ремонти агар кабел толаларида изоляция 
носозлиги топилса ва у бир жойда бўлса, кабель тармоғи кесилмасдан 
тузатилиши мумкин. Бунинг учун кабель изоляцияси очиб толалари ораси 
очилиши учун шу жойда кабель узунлигида запас бўлиши керак, яни кабель 
изоляциясида намлик бўлмаслиги зарур. Кабел очилгач унга янги 
изоляцияловчи лента ўралади устига қўрғошин трубка кийдирилиб 
тешигидан кабель массаси қуйилади. Кейин ремонт жараёни кабел қобиғини 
ремонтидай маҳкамланади. Капитал ремонтда кабел тармоқларидаги охириги 
ўрнатилган муфталарни янгисига алмаштирилади ва герметикланади. 
Кабелни 
муфталарини 
герметиклаш 
учун 
эпоксид 
компаудидан 
фойдаланилади. Изоляцияси тикланган кабел толалари эпоксид компауди 
билан қуйилгач устидан қалай ёки алюминий трубка кийдирилади. Устидан 
15-20 мм масофада х.б. лента билан ўралади. Унга ҳам эпоксид компаунди 
суртилган бўлади. Агар эпоксид компауд икки томонидан оқиб чиқса, у 
тозалаб артилади (бензин ёки ацетонга ботирилган латта билан).

---

74 
Кабелли тармоқлар электр ускуналарини ўрнатиш қоидаларига, шу 
билан бирга техника хавфсизлиги қоидаларига амал қилган ҳолда бажарилган 
бўлиши керак, шундагина у фойдаланишга қабул қилинади. Уларга 
эксплуатациядан олдин албатта паспорт қилинади. Паспортда кабелли электр 
узатиш тармоқлари ҳақида маълумотлар, уни синов хужжатлари, 
эксплуатация давридаги кўрилган чора тадбирлар кўрсатилади.