Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкeнт тиббиёт акадeмияси

Ходимларни рағбатлантириш ва манипулятсия қилиш муаммоси
Учта мезон мотиватсия воситаларини тўғри баҳолашга ёрдам беради.
1. Бошқаларни ҳаракатга чорлайдиган одамлар мурожаат қилиши керак
олижаноб мотивлар.
2. Раҳбарлар қандай усулларни ишлатишини яширмаслиги керак
мотиватсияни бошқариш, чунки яширин шакллар манипулятсия билан бир хил. Агар таъсирланган одамлар бу ҳақда қоронғуда қолсалар, бу усуллар ноқонуний ва инсофсиздир.
3. Тўғри усуллар одамларни фаол танлов қилишга ундайди, ҳар бир алоҳида вазиятда муқобилларни, вариантларни, имкониятларни аниқлашга ёрдам беради. Шунингдек, улар дадил қарорлар қабул қилишга ҳисса қўшадилар. Манипулятсия натижа билан шунчалик чамбарчас боғлиқки, таъсирланганлар буни қабул қилишдан бошқа илож йўқ. Лидерлар раҳбарлик сифатини баҳолаш учун фойдаланиши мумкин бўлган бир нечта саволлар:
Мен бошқарадиган одамлар ўз қобилиятларини ривожлантирадими?
• уларнинг қарор қабул қилиш ва қабул қилиш қобилияти
• жавобгарлик?
• Улар ҳамкасблари билан ҳамкорлик қилишни ўрганяптими?
• Улар қарор қабул қилишда иштирок этадими?
• Улар менинг далда ва қўллаб -қувватлашимни ҳис қиляптими?
• Менинг этакчилигим уларга яхшироқ бўлишга ва кўпроқ ишлашга ёрдам берадими?
• самарали?
Агар сиз бу саволларга ҳа деб жавоб берсангиз, яхшисиз ташкилот ходимларини манипулятсия қилишга мойил бўлмаган раҳбар.
Расмий маълумотларни ошкор қилиш муаммоси
Ҳозирги вақтда исрофгарчилик, алдаш ёки корруптсиянинг очиқ фактлари рўй бермоқда. Кўпчилигимиз бу муаммоларни ҳал қилиш учун ҳеч нарса қилмаймиз. Болаликдан бошлаб, оқсоқолларга ноўрин ишлар тўғрисида хабар бериш - "тортиш" - салбий қабул қилинади. Ахлоқий поклик учун курашувчилар ўзларининг аччиқ тажрибаларидан "сиқиш" ("сигнал бериш") учун тўланиши керак бўлган нархни ва нима мукофотланишини билиб олишди. Ахлоқий поклик учун курашувчиларнинг деярли барчаси дастлаб ўз ташкилотларига қатъий ишонишган, агар улар хўжайинга шикоят қилишса, тегишли чоралар кўрилади. Бу соддалик уларни тузоққа тортди. Жазо бошқача: лавозимга кўтарилиш, пасайиш, ишдан бўшатиш, шахсий безорилик ва қўрқитиш. Биринчи қадам сифатида, одатда, "ахборот берувчи" нинг обрўси ва самарадорлигига путур этказишга уриниш, уни изолятсия қилиш ёки унчалик муҳим бўлмаган вазифаларни ишониб топшириш, ҳатто уни ишдан четлатиш орқали амалга оширилади. Бундай шароитда уларга муҳим ҳужжатлардан фойдаланиш тақиқланади ва улар ҳамкасблари билан ташкилот сиёсатига таъсир кўрсатадиган ёки янги ошкор этувчи маълумотларни ошкор қиладиган суҳбатларда қатнаша олмайди.
EПАда ишлайдиган ахлоқий ҳимоячи Хю Кауфман шундай деди: "Агар сизда Худо, қонун, матбуот ва фактлар бўлса, муваффақиятга эришиш имкониятингиз 50-50". Юқорида айтиб ўтганимиздек, А.Кадбери юқори раҳбариятга аноним тарзда хабар бериш амалиёти ҳақида қуйидагиларни ёзган: "... ахлоқий нуқтаи назардан, маълум бир шахс ҳақидаги ҳукмимнинг ўзгариши бизнинг орамизда қолади". Россияда "чайқалиш" феноменига қарама -қарши муносабат мавжуд.