Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси

 
 

---

27 
2.3. Ахборот тизими структураси ва таъминловчи қисмлари 
Ҳар қандай ахборот тизими структураси, қўлланиш соҳасидан қатьий 
назар, бир неча таъминловчи қисмлардан иборат бўлади. Уларни ушбу 
графикда тасвирлаймиз. Таъминловчи қисмлар 6 хил бўлади: техник, 
математик, дастурий, ташкилий, ҳуқуқий таъминотлар. 
2.1-расм. Ахборот тизиини ва уни таъминловчи қисм тизимлари 
Техник таъминот
– бу АТ ишлаб туриши учун зарур бўлган техник 
воситалар ундан ташқари бу воситалар ва технологик жараѐнлар учун зарур 
бўлган ҳужжатлардан иборат.
Техник воситаларга қуйидагилар киради: 
турли моделдаги компьютерлар, 
ахборотни йиғиш, тўплаш, қайта ишлаш, узатиш ва чиқариш воситалари, 
маълумотларни узатиш ва алоқа воситалари, 
оргтехника ва ахборотни автоматик ўқиш воситалари, 
турли хил хомашѐ ва материаллар.
Ҳужжатларда техник воситаларни танлаш, уларни ишлатишни ташкил 
этиш, маълумотларни қайта ишлашнинг технологик жараѐни, техник 
таъминланганлик даражаси ва ҳ.к. лар қайд этиб борилади. Ҳужжатларни 
шартли равишда 3 гуруҳга бўлиш мумкин: 
Умумтизим ҳужжатлар, уларга техник таъминот бўйича умумдавлат ва 
соҳанинг стандартлари киради, 
Махсус ҳужжатлар, уларга техник таъминотнинг барча этаплари бўйича 
услубий кўрсатмалартўплами киради, 
Ахборот 
тизими 
Техник 
таъминот 
Математик 
таъминот 
Дастурий 
таъминот 
Ахборот таъминоти 
Ташкилий 
таъминот 
Ҳуқуқий 
таъминот 

---

28 
Норматив-маълумотномалар, уларга техник таъминотнинг ҳисоб-китоб 
ишларида ишлатиладиган ҳужжатлар киради.
Ҳозирги пайтга келиб техник воситаларнинг ташкил этишнинг 2 хил 
формаси ишлаб чиқилган: марказлашган ва қисман ѐки тўла марказдан 
узоқлаштирилган техник таъминот.
Марказлашган техник таъминот ахборот тизимларида катта ЭҲМ ва 
ҳисоблаш марказларини ишлатишни назарда тутади.
Марказдан узоқлаштирилган техник таъминот ахборот тизимларининг иш 
жойларида асосан шахсий компьютерларни ишлатишни кўзда тутади.