Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси

Ўзгартирувчи

Талаб салбий, уни яратиш керак

Маркетинг типлари			Рағбатлантирувчи Талаб йўқ, уни пайдо қилиш керак
			Ривожлантирувчи Талаб мавжуд, уни ҳақиқий қилиш керак
			Ремаркетинг Талаб пасаймоқда, уни тиклаш керак
			Демаркетинг Талаб ҳаддан ташқари кўп, уни камайтириш керак
			Синхромаркетинг Талаб тебраниб турибди, уни барқарорлаштириш керак
			Қўллаб-қувватловчи Талаб имкониятларга мос келади, уни барқарорлаштириш керак
			Қарши (акс) таъсир кўрсатувчи маркетинг Иррационал талаб шаклланди, уни нолгача тушириш, яъни йўқ қилиш керак

Талабнинг ҳар хил ҳолатларида қўлланадиган маркетинг типлари


И қтисодий ахборотнинг таснифланиши


Маркетинг ахборот тизимининг модели
Иккиламчи ахборотнинг доимий манбалари қуйидагилар:
Ø статистика идораларининг ахборот материаллари;
Ø давлат бошқаруви органларининг ахборот материаллари;
Ø савдо палаталари, ассоциация, бирлашмаларнинг ахборотлари;
Ø халқаро ташкилотлар, банкларнинг нашрлари;
Ø махсус китоб ва журналлар;
Ø даврий матбуот маълумотлари;
Ø маълумот берувчи адабиётлар;
Ø йирик фирмаларнинг нашрлари;
Ø компьютер тармоқларининг ресурслари.




Маркетинг тадқиқотлари ўтказиш босқичлари.




Корхонанинг макро муҳити


Маркетинг тадқиқотларининг таркиби





Сўров жараёнини тайёрлаш ва ўтказишнинг асосий босқичлари




Корхонада маркетинг тадқиқотларинияг алгоритми

Бозор сегменти кўрсаткичлари

Бозор сегментлари турлари	Кўрсаткичлар
1	2
Товарнинг афзаллигига қараб сегментлаш	Озуқавий қиймати Соғликка таъсири Тежамкорлиги Яхши таъм кўрсаткичи
Истеъмолчининг хулқ-атворига қараб сегментлаш	Сотиб оладиган товар маркаси (Масалан, «Тайд» порошоги) Сотиб оладиган товар гуруҳлари (Масалан, суюқ ювиш воситаларидан фойдаланувчилар) Сотиб олиш даври (қанча вақт оралиғида қайта сотиб олинади)
Истеъмолчилар тавсифига қараб сегментлаш: Демографик Географик Ҳаёт тарзи	Даромадлар даражаси Ёши Жинси Миллати Касби Оилавий аҳволи Дунё, мамлакатлар Вилоят Шаҳар Туман ва ҳоказо Жамият манфаати йўлида қайғурадиганлар Соғлигини эҳтиёт қиладиганлар Дилкаш Одамларга аралашмайдиган Новаторлар Табиатни севувчилар Оиласи учун қайғурадиганлар

Қарор

Маркетингнинг қўзғатувчилари

Реакция
қабул

Истеъмолчилар
қилиш
жараёни


* Товар * Нима харид
* Нарх қилинди
* Реклама * Қаерда харид
* Сотишни қилинди
рағбатлантириш *Қачон харид
қилинди



Тавсифи

Ташқи омиллар



Психологик омиллар




* Эҳтиёжлар * Демографик * Маданий
* Ўзлаштириш * Яшаш тарзи * Ижтимоий класс
* Муносабат * Шахс тури * Майда гуруҳлар
* Оила
Харидорлар хулқ-атворининг кенгайтирилган модели





Котлер бўйича товарнинг уч даражси

Сотиш ва фойда
1-босқич 2-босқич 3-босқич 4-босқич


Сотиш

Фойда

Вақт
Капитал
қуйилмалар Тадқиқотлар Бозорга Ўсиш Етуклик Чиқиш
ва зарарлар ва товарни иш- чиқиш босқичи ва тўйиниш босқичи лаш босқичи босқичи босқичи
Товарнинг ҳаётий даври мобайнида товарнинг
сотилиши ва фойданинг тавсифи


Товарнинг ҳар хил ҳаётий даври фазасида маркетинг тактикаси

	Бозорга чиқиш босқичи	Ўсиш босқичи	Етуклик босқичи	Чиқиш босқичи
Товар	Асосий	Номенклату-расини кенгайтириш	Янги товар-ларни бозорга киритиш	Бозордан чиқиш
Баҳо	Паст, аксинча юқори	Нарх олдинги фазадагига нисбатан баланд, ёинки унинг юқори даражасига мос келади	Чегирма ва нархга нисбатан техник ҳаракатлар	Талаб ҳолатига мос келади
Сотиш	Товар тарқатиш чегараланган, бир сегментда концентра-цияланган	Сотишни тез кенгайтириш, янги сегмент-ларни топиш	Интенсив сотиш	Товарни танлаб тарқатиш
Товарни бозорга силжи тиш	Анча ҳаракат талаб этилади	Мумкин қадар максимал ҳаракат	Фойдага мос равишда ҳаракатнинг кучсизланиши	Товарни бозордан чиқариш
Сервис	Назорат, мумкин қадар марказлашти-рилган назорат	Назорат, мумкин қадар марказлашти-рилмаган назорат	Сервис мар-кази томони-дан олиб боиладиган назорат	Товарни сотиш учун янги имкониятлар яратиш мақсадида сервисдан фойдаланиш

ТЕСТ


1.Маркетинг тадқиқоти асосан нечта босқичга бўлинади ?
А)*5
Б) 2.
С) 4.
Д) 3.
2.Истимолчиларнинг истаги ва хохишларини кўрсатиш мақсадида ўтказиладиган изланиш тадқиқоти нима деб аталади ?
А)* Расмий тадқиқотлар.
Б) Норасмий тадқиқотлар.
С) Услубий тадқиқотлар.
Д) Мукаммал тадқиқотлар.
3. Истемолчилар нигоҳини ва харидорлар истаги муҳимлигини аниқлашга қаратилган биринчи даражали маълумотлар нима деб аталади ?
А)* Сўров
Б) Кузатиш
С) Туплаш
Д) Таҳлиллаш
4. Ихтисослаштирилган бозор деб нимага айтилади ?
А)* Хизматдан фойда олиш унда фойдаланишга қизиқувчан харидорлар йиғиндисига
Б) Хамма махсулотлар сотувчиси хизмат йиғиндисига
С) Бозор талаблари ва махсулотнинг пухта хисобга олинганига
Д) Аниқ бир маълумотни таклиф қилувчи бозорга
5. Талаб нархи бу-?
А)* Истемолчи меҳнат махсулини сотиб олишга рози бўлган нарх
Б) Давлат тамонидан чекланмайдиган нарх
С) Бир-ирига яқин турдаги махсулотларга нарх қўйиш
Д) Шартномалар тузиш учун бериладиган нарх
6. Таклиф нархи-?
А)* Ишлаб чиқарувчилар ёки мулк эгалари ўз махсулотларини сотишда тайёрлигига
Б) Давлат тамонидан чекланмайдиган нарх
С) Маълум йўл қўйилган вақт бирлигида ишловчи ўзгармас нарх
Д) Давлат томонидан чекланган нарх
7. Маркетинг мажмуаси элементларига нималар киради ?
А)* Махсулот, нарх, харакатланиш
Б) Бозор, талаб, таклиф
С) Сотувчи ва ҳаридор ўртасидаги муомала
Д) Бозор сигналларини, бозор сегментлари
8. Бозорнинг асосий турлари нечта ?
А)* 7
Б) 5
С) 2
Д) 3
9. Бозорнинг қўшимча турлари нечта ?
А)* 10
Б) 5
С) 7
Д) 3
10. Базадаги қатнашувчилар сонига қараб нечта турга бўлинади ?
А)* 3
Б) 5
С) 2
Д) тўғри жавоб йўқ
11. Мавсумийлик бу-?
А)* Йил давомида эҳтиёжларнинг ўзгариш қоидаларига
Б) эҳтиёж ва бир-бирига таъсир этувчи аниқ омилларни юзага чиқаришига
С) Мавсум терими ҳар соатда ўзгаришига
Д) Тўғри жавоб А ва С
12. Маркетинг тадқиқоти ва маркетинг тизими нечтага бўлинади ?
А)* 6
Б) 5
С) 3
Д) 7
13. Бозордаги махсулотларни ва бозорни қайси олим туркумлаб чиққан ?
А)* Хоскинг.А
Б) Котлер.Ф
С) Тошнийзов.М
Д) Бравермав.А
14.Вақтга боглиқ холда стратегик режа нималарга боглиқ булади.
А)* Қисқа муддатли еиллик йки узоқ муддатга.
Б) Талаб ватаклифга.
С) Расмие ва норасмие ташкилотларга.
Д) Тугри жавоб а ва с.
15. Кархонанингташкил қилинишида нималарга етибор бериш зарур.
А)* Кучли ва кучсиз тамонларни тахлил қилишга.
Б) Махсулот хажми ва сонига.
С) Узоқ ва қисқа муддатли режаларга.
Д) Б ва С жавоблар тугри .
16. Ахборот тизими нечта тизимга булинади.
А)* 4
Б) 2
С) 6
Д) тугри жавоб еўқ.
17. Маркетинг дастури вариантларини курсатинг.
А)* Ҳамма жавоб тугри.
Б) Оптимал.
С) Минимал.
Д) Максимал.
18. Хаддан ташқари еуқори булган талаб холатда қаеси маркетинг туридан фоедаланилади.
А)* Демаркетинг.
Б) Қарама ғқарши маркетинг.
С) Ремаркетинг.
Д) Синхромаркетинг.
19. Маркетинг камплексида 4П ни еаратган олим ким.
А)* Барден.
Б) Ф.Котлер.
С) А.Хошинг.
Д) А,Браверман.
20.АҚШ да мустакил равишда маркетинг курсини ўқиш нечинчи йилдан бошланган.
А)* 1902-йилларда.
Б) 1908-йилларда.
С) 1950.-йилларда.
Д) 1965-йилларда.
21. Маркетинг фаолияти жараёнида ахборотларни тўплаш манбалари шартли равишда турларга булинади.
А)* Бирламчи ва иккиламчи.
Б) Бирламчи.
С) Иккиламчи .
Д) Тугри жавоб йўқ.
22.Пасайиб борайтган талаб холатида қандай маркетинг туридан фойдаланилади.
А)* Ремаркетинг.
Б) Қўллаб-қувватловчи маркетинг.
С) Қарама-қарши маркетинг.
Д) Демаркетинг.