Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети

Жамоатчилик суриштируви. Жамоатчилик суриштируви кенг 
жамоатчиликка маълум бўлмаган ва кам ўрганилган, айни пайтда, 
жамоатчилик қизиқишини уйғотган муаммони атрофлича ва батафсил тадқиқ 
этиш мақсадида ўтказилади. Жамоатчиликнинг қизиқишини уйғотадиган 
масалалар жумласига жиноятчиликни фош этиш ѐки олдини олиш, жамоат 
тартибини бузиш, коррупция ва адолатсизликни фош этиш, одамларнинг 
саломатлиги ва хавфсизлигини ҳимоя қилиш, ижтимоий муҳим масалалар 
бўйича етарли маълумот асосида қарорлар қабул қилиниши учун зарур 
бўлган ахборотни оммалаштириш кабиларни киритиш мумкин.
Жамоатчилик суриштирувининг объекти кўпчиликни қизиқтирган ҳар 
қандай ҳодиса, воқеа ѐки тамойил бўлиши мумкин.
Бошланган суриштирувларда мазкур муаммога қизиққан жамоат 
ташкилотининг ҳар қандай аъзоси иштирок этиши мумкин. Жамоатчилик 
суриштирувини бошлаган жамоат ташкилоти жамоатчилик суриштирувининг 
етакчиси мавқеига эга бўлади. Етакчи суриштирувга фойда келтириши 
мумкин бўлган мутахасис ва шахсларни жалб этиши мумкин. Шу билан 
бирга, етакчи суриштирувнинг ҳар қандай босқичида ҳар қандай 
иштирокчини 
суриштирувдан 
четлаштириши 
мумкин. 
Бунда 
у 
четлаштиришнинг сабабларини баѐн қилиши лозим.

---

219
Етакчи ташкилотнинг қарорисиз масалани муҳокама босқичига олиб 
чиқиши мумкин эмас. Шунинг учун масалани кейинги босқичга олиб 
чиқишдан аввал етакчи аввалги босқичда барча вазифалар бажарилганига 
ишонч ҳосил қилиши лозим.
Суриштирувнинг барча босқичларини ѐпиқ режимда ўтказиш тавсия 
этилади. Бу эса, суриштирув доирасидаги барча масалалар, таҳлиллар, 
тортишувлар ва бошқа материаллар фақатгина суриштирув иштирокчиларига 
маълум қилинишини англатади. Бундайчеклаш охиригача текширилмаган 
ахборот ва материаллартарқаб кетишининг олдини олиш мақсадида амалга 
оширилади. Бироқ, суриштирув жараѐнида шундай вазият ҳам вужудга 
келиши мумкинки, унда суриштирув олиб борилаѐтганига жамоатчиликнинг 
эътиборини тортиш зарур бўлиб қолади. Бундай ҳолларда суриштирувга янги 
одамлар, янги экспертлар ва журналистларни жалб қилишга тўғри келади.
Суриштирувнинг якунлари бўйича тайѐрланган ҳужжат жамоатчилик 
муҳокамасига олиб чиқилади. Муҳокама жараѐнида билдирилган таклиф, 
мулоҳаза ва эътирозлар якунловчи ҳужжатда акс эттирилади. Якунловчи 
ҳужжат кўпчилик овоз билан маъқуллангандан кейин, у жамоатчиликка 
етказилиши, оммавий ахборот воситаларида эълон қилиниши мумкин.