Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси



Download 1,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/108
Sana22.02.2022
Hajmi1,24 Mb.
#102480
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   108
Bog'liq
ilmij tadqiqot asoslari

4.1. Экспериментал тадқиқотлар асоси 
4.1.1. Экспериментал тадқиқотлар тури 
Экспериментал тадқиқот — янги илмий билимлар олишнинг асосий усулларидан 
бири. 
Экспериментдан бош мақсад назарий қоидаларни текшириш (ишчи 
гипотезани тасдиқлаш), шунингдек илмий тадқиқот мавзуини янада кенгроқ ва 
чуқурроқ ўрганишдир[32]. Экспериментлар табиий ва сунъий бўлиши мумкин. 
Табиий экспериментлар ишлаб чиқариш, турмуш ва ҳ.к. ларда ижтимоий 
ҳодисаларни ўрганишда муҳимдир. Сунъий экспериментлар эса техника ва бошқа 
фанларда кенг қўлланади. 
Объект ёки жараён модели хусусиятига, экспериментларни танлаш ва ўтказишга 
боғлиқ ҳолда улар лаборатория ва ишлаб чиқариш турига бўлинади. 
Лаборатория экспериментлари махсус моделлаштирувчи қурилма, стендларда 
намунавий приборлар ва тегишли аппаратларни қўллаб ўтказилади. Булар кам харажат 
қилган ҳолда қимматли илмий информация олиш имконини беради. Лекин, 
экспериментал тадқиқотнинг бундай натижалари ҳамма вақт ҳам жараён ёки объекг 
ишининг боришини тўлиқ акс эттира бермайди. 
Ишлаб чиқариш экспериментлари атроф муҳит турли тасодифий омилларини 
ҳисобга олган ҳолда мавжуд шароитларда ўтказилади. Бундай экспериментлар 
лабораториядагидан мураккаб, тажриба натураси (мавжуд жараён ёки объект) 
хажмдорлиги оқибатида пухта фикрлаш ва режалаштиришни талаб этади. 
Эксплуатация қилинадиган объектнинг турли дала синовлари ҳам ишлаб 
чиқариш тадқиқотларига киради. 
Тегишли методика ва шакл бўйича ташкилотлар ёки муассасалардан, 
корхоналардан у ёки бу тадқиқ этилаётган масала бўйича материаллар тўплаш ишлаб 
чиқариш экспериментларининг бир тури ҳисобланади. 
Экспериментал тадқиқотларни самарали ўтказиш учун эксперимент 
методологияси ишлаб чиқилади. У қўйидаги асосий босқичларни ўз ичига олади: 


94
экспериментни режа – программасини ишлаб чиқиш; 
ўлчамларни баҳолаш ва эксперимент ўтказиш воситаларини танлаш; 
экспериментни ўтказиш; 
эксперимент натижасида олинган маълумотларни ишлаб чиқиш ва таҳлил 
қилиш. 

Download 1,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   108




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish