Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги

Спорт иншоотлари қийматини баҳолашнинг ўзига хос томонлари 
Гиясов Б.Д. – СамДАҚИ, “Кўчмас мулк экспертизаси ва уни 
бошқариш” кафедраси доценти, и.ф.н.,
Турдибеков Ю.И. – СамДАҚИ, “Кўчмас мулк экспертизаси ва уни 
бошқариш” кафедраси катта ўқитувчиси. 
Мамлакатимизда спортга бўлган қизиқиш ортиб бормоқда, спорт 
индустрияси бизнеси ривожланмоқда, бу эса спорт клубларини сотиб олиш 
бўйича битимлар сонининг ошишида намоён бўлади. Бу спорт клублари 
балансида бошқа мулклардан ташқари стадионлар мавжуд. Бунинг барчаси 
спорт иншоотларини баҳолаш услубиятини ишлаб чиқишнинг долзарблигини 
асослайди. 
Ҳозирги вақтда футбол саҳналари фақатгина спорт тадбирларини 
ўтказиш учун майдон эмас, балки улар жамият ҳаётида ижтимоий, маданий, 
баъзан эса сиёсий роль ўйнайди. Баъзан замонавий стадионлар кўчмас мулк 
объектидан кўра кўпроқ бизнесга ўхшайди. Уларни даромад келтирувчи 
кўчмас мулк категориясига киритиш мумкин, лекин бундай кўчмас мулк 
камдан кам ҳолларда рентабелли ҳисобланади, биринчи навбатда бу шу 
билан асосланадики, стадионларнинг қурилишига капитал харажатлар жуда 
катта суммани ташкил қилади. 
Назарий жиҳатдан замонавий футбол стадионларида турли даромад 
манбалари бўлиши мумкин ва уларнинг ўзаро бир-бири билан боғлиқлигисиз 
вужудга келадиган харажатларни қоплаб бўлмайди (1-жадвал). 
1-жадвал 
Стадионларнинг даромадлари ва харажатлари 
Даромадлар 
Харажатлар 
Абонементлар сотиш 
Меҳнат ҳақи 
Билетлар сотиш 
Режали таъмир ишлари 
VIP-ложалар 
Материал харажатлар 
Номга бўлган ҳуқуқ 
Йиғиштириш 
Реклама стендлари 
Коммунал хизматлар 
Автомобиль тўхташ жойлари 
Суғурталаш 
Ёрдамчи хоналар учун ижара 
тўловлари 
Қарзни молиялаштиришга 
харажатлар 
Қўшимча тадбирлардан 
даромадлар 
Солиқ ва бошқа мажбурий 
тўловлар 

---

190 
Замонавий футбол стадионларини такрорланмас ва юқори технологик 
иншоотлар каби тавсифлаш мумкин. Улар атрофида турар-жойлар қурилади, 
инфратузилма яратилади, булар ишқибозларнинг эҳтиёжларини тўлароқ 
қондиришга хизмат қилади. 
Стадионларни баҳолаш 10-сон “Кўчмас мулк қийматини баҳолаш” 
номли Мулкни баҳолаш миллий стандарти асосида амалга оширилади. Бу 
стандартга асосан стадионлар баҳолашнинг уч ёндашуви – даромад, қиёсий 
ва харажат ёндашувлари асосида баҳоланади.