Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги


Бозор иктисодиёти шароитда курилиш махсулоти сифатини бошқариш



Download 18,71 Mb.
Pdf ko'rish
bet109/201
Sana19.02.2022
Hajmi18,71 Mb.
#460092
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   201
Bog'liq
3 китоб

Бозор иктисодиёти шароитда курилиш махсулоти сифатини бошқариш 
тизими. 
Рахманова Ф.М. - СамДАҚИ , “Қурилишда менежмент” кафедраси катта 
ўкитувчиси 
Суюнов Б.А.- ”Кучмас мулк экспертизаси ва уни бошқариш”кафедраси 
.ассистенти 
Усманов С.А. – “ЖБИ монолит корхонаси директори” 
Ўзбекистон Республикаси мустакиллик йилларида ижтимоий-иктисодий 
сохада катта узгартиришларни амалга оширди, халкнинг фаровон турмуш 
тарзини яратиш учун, уларни яхши турар-жой бинолари, маданий-маиший ва 
коммунал сохадаги бино ва иншоатлар билан таъминлаш давлатимизнинг асосий 
вазифаларидан бирига айланди. Сифатли махсулот чикариш учун нихоятда кўп 
омилларни таъсирини енгиб утиш зарур, масалан, ишчиларни малакаси яхши 


184 
бўлиши, хом-ашё сифатли бўлиши, назорат ўз вактида, тўгри бўлиши, 
технология бузилмаслиги ва бошка факторларни таъсирини яхши билиш 
зарур. 
Ўзбекистон 
Республикасида 
иктисодий 
фанларнинг 
ўсиши, 
ривожланиши махсулот сифатини ошириш бўйича муаммоларни ечиш учун 
чукур илмий изланишлар олиб боришга сабаб бўлди. Хозирги пайтда бу 
сохада кўплаб назарий ва амалий - услубий илмий ишлар пайдо булди. 
Халқаро стандарт ИСО-9000 га асосан - сифат деб махсулотнинг хамма 
хоссаларни ва хусусиятларни истеъмолчининг талабига мос келишга айтилади. 
Сифат бу қийин, кўп йуналишли иктисодий категория хисобланади, сифатининг 
фалсафий, кибернетик, иктисодий, ижтимоий, хуқуқий, техник, сиёсий ва 
математик тушунчалари ва йуналишлари мавжуд.
Хар бир махсулот бир катор хусусиятларга эга, хар бир истеъмолчининг 
талабига махсулотнинг битта хусусияти жавоб беради. Масалан,биз олиб 
борган изланишлар шуни курсатадики, том ёнма йигма темирбетон 
плиталарнинг сифат даражасини меъёрга мос келиши қўйидаги 9-та бирлик 
сифат курсатгичлари (БСК) орқали пайдо бўлади: 
• 
геометрик улчамларини аниклиги; 
• 
юзасининг (ички) силлиқлиги; 
• 
электр утказиш каналларини тўгрилиги; 
• 
кутариш илгаклари ва деталларини ўрнида бўлиши; 
• 
ишчи арматуранинг бетон қоришма билан тўгри ёпилганлиги; 
• 
махсулотдаги бетон қоришмасини мустахкамлигини етарлиги; 
• 
махсулотни сиртини сифати; 
• 
очиқ қолган арматураларни бўлмаслиги; 
• 
ёрик, говак, синик жойларни бўлмаслиги. 
Бирлик сифат курсатгичлари хар хил конструкциялар учун 8-тадан 20-
тагача бўлиши мумкин. 
Агар битта ёки бир нечта бирлик сифат курсатгичларини меъёр (талаб) 
даражасида бўлмаслиги қурилиш конструкциясини сифати пастлигидан, унда 
нуксонлар борлигидан далолат беради. 
Хар хил нуқсонлар қурилиш махсулотига узининг хар хил таъсирини 
курсатади. Одатда қўйидаги холатлар бўлиши мумкин: 
• нуқсонни борлиги махсулотни уз йуналиши бўйича ишлатишга рухсат 
бермайди, Сифат курсатгичларини меъёрий даражага етказишнинг техник илож 
йуқ, иктисодий жихатдан максадга мувофик эмас. Бундай махсулот сифатсиз 
(брак) деб тан олинади; 
• 
нуксонни борлиги махсулотни уз йуналиши буйича ишлатишга 
йул бермайди, аммо таъмирлаб бошка йўналишда ишлатиш мумкин, бу 
иктисодий жихатдан максадга мувофик; 
• 
нуқсонни характери бу махсулотни ўз йуналиши бўйича ишлатишга 
рухсат беради, аммо ишлатиш даврида харажатлар ошади, махсулотни сифати 
(сорти) паст бўлади. 
Бир катор авторларнинг фикрича махсулотнинг сифатига хар хил 
босқичларнинг таъсири хар хил бўлар экан. Масалан: 
-лойиха хужжатлари -10-15% 


185 
-хом-ашё, материаллар - 30-40% 
-мехнат ва технологик жараёнларни тўгри бажарилиши - 30-40% 
-мехнатни ташкил этиш ва қурилишишлаб чикаришини бошкариш -15% 
Бундан куриниб турибдики 30-60% сифатни паст бўлишига сабаб сифат 
курсатгичларини ёмон томонга узгариши экан. Айникса бу қурилиш - монтаж 
ишларини бажаришда яққол кузга ташланади. Агар сифатсиз, нуқсонли темир-
бетон конструкциялари қўлланилса, бу на факат қурилишни бажариш даврида 
қўшимча харажатлар килишга олиб келади, балки эксплуатация жараёнига хам 
таъсири бор. 
Тахлиллар шуни курсатадики, охирги 15-20 йилда махсулот сифатини 
ошириш буйича кўплаб ишлар, тадқиқотлар бажарилган, аммо бу ишлар факат 
сифатини бошкариш тизимининг баъзи масалаларини ечишга қаратилган, алохида 
қурилиш ташкилотлари ёки заводлари махсулотига қаратилган, факат назорат, 
ёки факат бахолашга қаратилган, муаммони тўлик ечишга қаратилмаган.Сифатни 
тўлик бошкариш тизими урнига факат ахборот тўплаш билан чегараланиб қолган.
Эндиликда, қурилиш махсулоти сифатини ошириш, сифатни
бошкариш тизимини янада такомиллаштириш бўйича СамДАКИ 
“Курилишда менежмент” кафедраси профессор-ўкитувчилари изланишлар 
олиб боришмокда. 
Уларнинг ишларида технологик жараёнлар урганилиб, технологик 
жараёнларга таъсир утказиш оркали сифатли махсулот ишлаб чиқаришга 
эришиш, 
бу 
билан 
сифатни 
бошкариш 
тизимини 
такомиллаштириш 
муаммоларини ечиш вазифалари турибди. 
Фойдаланиладиган адабиётлар руйхати: 
1. "Корхоналар тугрисида"ги Ўзбекистон Республикасининг Қонуни. - Т.: 
Адолат, 2000 
2. И. Каримов. «Жахон молиявий иктисодий инкирози, Ўзбекистон 
шароитида уни бартараф этишни йуллари ва чоралари». Тошкент. Ўзбекистон. 
2009 йил. 
3.Суюнов А. Модернизация систем управления качеством продукции в 
строительном 
комплексе Узбекистана. 
Монография. 
–Т.: 
«Фан 
ва 
технология», 2011. -124с. 

Download 18,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   201




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish