Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги

ҚАНД ЛАВЛАГИНИНГ КЎЧАТ ҚАЛИНЛИГИ ИЛДИЗМЕВАНИ 
КАСАЛЛАНИШИГА ОЛИБ КЕЛАДИМИ. 
Расулов С., Сулаймонов И., Жўраева Қ., Эргашева Г., Тиллабоев Ш. 
Андижон қишлоқ хўжалик институти 
Аннотация: Қанд лавлагини 60х15-1 тизимда экиш илдизмевани илдизмева 
чириши, церкоспороз касалликлари билан энг кўп 15-20 % касалланишига олиб келиб, 
ҳосилдорликни кескин камайиб кетишига олиб келади. 
Калит сўзлар: қанд лавлаги, илдизмева, касаллик, ҳосилдорлик, касаллик, самара. 
Аннотация: Сахарная свекла больше заражается скорневом гниломь и 
серкоспрорыизом в завысимосты схемы сева. 
Ключавые слова: сахарная свекла, корнеплодь, гниль, серкоспороз, урожайность. 
Annotation: When planted in sugar beet 60x15x1 on the scheme of sugar beet, the root 
crop rotates and causes a maximum of 15-20% of cases with serkosporosis. 
Key words: Region, landscape, soil, mechanic, structure, salten, fruitfulness, square, 
laboratorial analysis.
Республикамизда 
олиб 
борилаётган 
сиёсат, 
бу 
аҳолимизни 
озиқ-овқат 
маҳсулотларига бўлган эҳтиёжларини ўзимизда етиштирилган маҳсулотлар билан 
қондиришдир. Бунинг учун республикамиз ҳукумати томонидан мавжуд ерлардан 
самарали файдаланиш тўғрисида чиқараётган қарор ва фармойишларни ишлаб чиқаришга 
татбиқ этиш бўйича жуда катта ишлар олиб борилмоқда. Республикамиз Президенти 
томонидан ўтган 2017 йил 9 наябрда “Фермер ва дехқон хўжалик ерлари ҳамда аҳоли 
томорқаларидан фойдаланишни такомиллаштириш тўғрисидаги” чиқарган қарори бунинг 
яққол мисолидир. 
Шунинг учун республикамизнинг суғориладиган ерларидан олинадиган маҳсулот 
бирлигини ошириш борасида амалий ишлар бошлаб юборилди. Бугунги кунга келиб, 
республикамиз бўйича буғдой майдонларининг 1.0 млн гектар атрофидаги майдонлари 
суғориладиган ерлар ҳисобига тўғри келади. Шундай экан бу майдонлардан самарали 
фойдаланиш учун буғдойдан бўшаган майдонларга такрорий экин экиш муҳим 
ҳисобланади. Такрорий экин сифатида экиладиган экинлармизни турига ва уларни тупроқ 
таркибига таъсирига ҳамда улардан қандай мақсадларда фойдаланиш мумкинлиги 
тўғрисида кам эътибор берилар эди. Бунинг натижасида ҳамма ерлардан ҳам самарали 

---

173 
фойдаланилмас 
эди. 
Юқоридаги 
қарор 
бўйича 
маҳсулотларни 
ўзимизни 
эҳтиёжларимиздан ошириб четга экспорт қилишга қаратилган, бунинг учун эса четда 
қандай маҳсулотларга эҳтиёж юқорилигини билган ҳолда маҳсулот етиштиришни ташкил 
этиш лозим. 
Биз ҳам тажриба олиб боришда аҳолимизни қанд ва қанд маҳсулотларига бўлган 
эҳтиёжларини қондириш мақсадида буғдойдан кейин қанд лавлаги етиштиришни ўз 
олдимизга мақсад қилиб олдик. Бунинг учун қанд лавлагини экиш тизимлари бўйича 
кўчат қалинлигини ўрганиш баробарида уни илдизмевасини турли ҳилдаги касалликлар 
билан касалланишини ўрганиб чиқдик. 
Бунинг учун биз тажриба тизимини қуйидаги 1-жадвал сингари қилиб белгилаб 
олдик. Унга кўра экиш тизимларини илдизмевада учрайдиган касалликларга таъсирини 
кўриб чиқдик.