Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги

Key words: water source, underground waters, wells, hydro-technologic engineering 
works, water resources assessment, innocuous technologies. 
Табиатдаги деярли барча жараёнларда сув иштирок этади. Энг муҳими шундаки, 
тирик моддаларнинг пайдо бўлиши мавжудлиги ва ривожланиши сув билан боғлиқ. Сув 
Ернинг ривожланишида муҳим рол ўйнайди. Сув – ҳаёт манбаидир. Оламда бу минерални 
ўрнини босадиган бошқа модда йўқ. Сувни бошқа модда билан алмаштириб бўлмайди. 
Агар у танқис бўлса дард кўпаяди, атроф қуриб-қовжирайди, тупроқда ҳеч нарса 
унмайди, ҳаёт сўна бошлайди. Бугунги тадқиқотлар натижаси шуни кўрсатмоқдаки, инсон 
саломатлигига салбий таъсир этаётган зарарли омилларнинг 30-40 фоизи сув таркибининг 
бузилишига тўғри келади. 
Ўзбекистон ҳукумати Фарғона водийси аҳолисини 2022 йилга қадар ичимлик суви 
билан таъминлаш тизимини яхшилашга қаратилган чораларни тасдиқлади. 
Бугунги кунда Фарғона водийсида марказлашган ичимлик суви билан таъминлаш 
тизими ўртача 71 фоизни ташкил қилмоқда. Жумладан Андижон вилоятида — 74,6 фоиз, 
Наманганда — 65,2 фоиз ва Фарғонада — 74,1 фоиз. 
Аҳоли истеъмол қиладиган асосий ичимлик сув манбаи – ер ости сувларидир. 
Афсуски, бундай манбаалар ҳамма жойда ҳам йўқ. Устига устак уларнинг айримларида 

---

354 
сув сифати бузилгани қайд этилмоқда. Яна бир муаммо мавжуд қудуқларда (скважина) 
ўрнатилган асбоб ускуналар ҳам эскирган ва айримлари ишдан чиққан. 
Ушбу муаммолар, аҳоли сони доимий равишда ўсиб бораётган, кўплаб янги 
иншоатлар қурилаётган ҳудудда муаммони янада мураккаблаштирмоқда. 
Шу сабабдан ҳудудларда аҳолини ичимлик суви билан таъминлаш тизимини қайта 
кўриб чиқиш, уни яхшилаш ва кенгайтиришга қаратилган дастур қабул қилинди. 
Ушбу дастур доирасида, мутахасисслар кенг кўламли гидрогеологик ишлар амалга 
ошириб, Фарғона водийси минтақасини ичимлик сув заҳираларини баҳолаш ва унинг 
ҳажмини ошириш билан шуғулланади. Ушбу мақсадлар учун 54 млрд. сўм маблағ 
ажратилган. 
Маблағнинг 1,3 млрд сўми 570 та қудуқларни таъмирланиши ва қайта қуришга 
сарфланади. Натижада суткасига аҳолига еткизиб берилаётган ичимлик суви ҳажми 338,3 
минг кубометрни ташкил қилади. 
Андижонда аҳолини ичимлик суви билан таъминлашга 54 миллион доллар кредит 
ажратилди ва бундай чора-тадбирлар капитал маблағ сув манбаларини реконструкция 
қилиш жараёнида ресурслардан фойдаланишнинг янги, тежамкор усулларини, шунингдек 
сувни тозалаш бўйича инновацион технологияларни жорий этиш имконини берди. 
Бундан ташқари ичимлик суви манбаларини янгилаш учун Осиё Тараққиёт ва 
тикланиш банки ҳам «Андижонсувоқава» МЧЖга 7,7 миллион долларлик имтиёзли 
кредит тақдим этди. Ушбу маблағ вилоят марказидаги учта кўча аҳолисини тизимли 
равишда сув билан таъминлаган ўн километрлик трассани тўлиқ реконструкция қилишга 
йўналтирилди. 
Давлат томонидан ажратилган 54 миллион доллар кредит эса вилоят марказининг 
Навоий ва Ўзбекистон проспектларидаги сув трассаларини капитал янгилашга сарфланди. 
Лойиҳа натижасида «Боғи шамол» боғ ҳудуди ва 20 та маҳаллани сув билан 
таъминлаш тизими яхшиланди. Шу билан бирга, лойиҳа доирасида Асака шаҳри, 
Андижон ва Олтинкўл туманларига бир маромда сув етказиб бериш йўлга қўйилди. 
Бундан ташқари, Жалақудуқ тумани аҳолисини мунтазам ичимлик суви билан 
таъминлаш мақсадида қўшимча 100 м
3
сув сақлагич ўрнатилиб, аҳоли ва ҳомийлик 
маблағлари ҳисобидан 76 метр диаметри 159 мм.ли ҳамда 300 метр диаметри 76 мм.ли 
полиэтилен сув қувурлари олиб келинди ва сув тармоғини монтаж қилиш ишлари олиб 
борилмоқда. 
Булоқбоши тумани, Андижон ШФЙ ҳудудидаги аҳолини ичимлик суви билан 
таъминлаш мақсадида 2016-2018 йиллар мобайнида “Мундуз” сув олиш иншоотидан 14,0 
км диаметри 600 мм.ли ичимлик сув тармоқлари қуриш ишлари олиб борилмоқда. 
Ҳозирги кунда 4 км сув тармоғини қуриш ҳамда сув насосларини реконструкция қилиш 
ишлари бажарилди. Қолган қурилиш-монтаж ишлари белгиланган режа жадвали аосида 
олиб борилмоқда. 
Андижон вилояти, Қўрғонтепа тумани, Султонобод ШФЙ ҳудудида яшовчи 
аҳолини ичимлик сув таъминотини яхшилаш мақсадида 2015 йил “Технолог парвози” ХК 
томонидан “Кампироввод” сув омборидан 5.5 км. ичимлик суви тармоғи тортилган. 
Умумий қилиб айтганда, аҳолини ичимлик суви билан таъминлаш глобал муаммоларидан 
бири саналади. Мазкур масалада юртимизда амалга оширилаётган хайрли ишлар, 
истиқболли лойиҳалар, ажратилаётган маблағлар ҳалқимиз фаровонлиги, инсон 
саломатлигини таъминлашга қаратилган юксак эътиборнинг нишонасидир. Таъкидлаш 
жоизки, аҳолининг экологик маданиятини юксалтириш – яъни сув ресурсларидан оқилона 
фойдаланиш кўникмаларини мустаҳкамлаш мазкур масаладаги айрим муаммоларнинг 
бартараф этилишида муҳим аҳамиятга эгадир.