¤збекистон республикаси олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

Автотранспорт воситаларини амалий бошқаришни ўргатиш бўйича ишчи ўқув режаси

Вазифаларнинг рақами	Вазифаларнинг номи	Вазифалар бўйича умумий соатлар	Машқларнинг рақамлари	Машқларга ажратилган соатлар сони	Ўтказиш жойи ва соатлар сони
					Тренажерда	Автодромда (ёпиқ майдон)	Йўлларда
I	Бошланғич таълим	6	1 2 3 4	1 1 2 2	1^* 1^* 2^* 2^*	- - - -	- - - -
II	Қисман чекланган йўлларда ҳаракатланиш	9	5 6 7 8 9 10	1 1 1 2 2 2	- - - - - -	1 1 1 2 2 2	- - - - - -
	Назорат текшируви	15 дақ.	-	15 дақ.	-	15 дақ.	-
III	Ҳаракатланиш жадаллиги паст бўлган йўлларда автотранспорт воситасини бошқариш	10	11 12 13 14	2 2 3 3	- - - -	- - - -	2 2 3 3
IV	Ҳаракатланиш жадаллиги юқори бўлган йўлларда автотранспорт воситасини бошқариш	10	15 16 17 18	2 2 3 3	- - - -	- - - -	2 2 3 3
V	Автотранспорт воситасини сутканинг қоронғи вақтларида бошқариш	4	20	4	-	-	4
VI	Автотранспорт воситасини турли йўл шароитларида бошқариш бўйича кўникмаларни такомиллаштириш	12	21	12	-		12
	Синов	15 дақ.		15 дақ.			15 дақ.
	ЙҲХБ РИБда (ТРИБ) имтиҳон	30 дақ.		30 дақ.		15 дақ.	30 дақ.
	Жами:	52		52	6^*	9с. 30д.	36с 30д

Изоҳ. Амалий машғулотларни ўтиш жараёнида автотранспорт воситасини назорат кузатувчи ва кундалик хизмат кўрсатиш ишлари амалга оширилади.
Автотранспорт воситасини бошқаришни ўрганиш бўйича вазифа ва машқларнинг ишчи ўқув дастури


I Вазифа.
1-машқ. (тренажерда ёки автотранспорт воситасида)^*. Ҳайдовчининг ўриндиқда жойлашиши. Бошқарув ҳамда назорат-ўлчов асбоблари билан танишиш.
Бошқарув ҳамда назорат-ўлчов асбоблари билан умумий танишиш. Автотранспорт воситасига ўтириш. Руль чамбарагида қўлларнинг жойлашиши. Автотранспорт воситасидан тушиш.
2-машқ. (тренажерда ёки автотранспорт воситасида)^*. Двигателни ишга туширишга тайёргарлик ва уни ишга тушириш, қиздириш, назорат-ўлчов асбобларини кузатиш.
Двигатель ишламаётганида ёки етакловчи ғилдираклар кўтарилган ҳолатда узатмаларни алмаштириш схемаси билан танишиш, биринчи узатмани қўшиш, ҳаракатни бошлаш ва узатмаларни кетма-кет қўшиш, секинланаётиб паст узатмаларга ўтиш.
3-машқ. (тренажерда ёки автотранспорт воситасида)^*. Автотранспорт воситасини бошқариш услублари.
Рулни бошқариш техникасини ўзгартириш. Бурилиш ва тўхташ ишораларини беришни ўзлаштириш.
4-машқ. (тренажерда ёки автотранспорт воситасида)^*. Ҳаракатланишни бошлашда, узатмаларни юқорига ва пастга алмаштирганда, оҳиста ва кескин тормозлашда, тўхташда бошқарув органларидан фойдаланиш (двигателни юргизмасдан ёки етакчи ғилдираклар кўтарилган ҳолат).


II Вазифа.
5-машқ. Ҳаракатни бошлаш ва тўғри йўналишда юқори ва пастки узатмаларни навбати билан ўзгартириб ҳаракатланиш.
Двигателни ишга тушириш. Ҳаракатни бошлаш. Узамтмаларни юқорига ва пастга ўзгартириб, тўғрига ҳаракатланиш. Паст узатмага ўтиш усуллари (кетма-кет ва кетма-кетликка риоя қилмаган ҳолда). Тормозлаш усуллари. Двигатель ёрдамида тормозлаш. Автотранспорт воситасини тўхтатиш.
6-машқ. Тўғри йўналишда ва бурилишларда турли узатмаларда ҳаракатланиш. Ҳалқа йўналиш бўйлаб ҳаракатланиш. Тезланиш ва “Тўхташ” чизиғининг олдида тўхташ. Ўнгга ва чапга бурилиш, тўсиқлар орасидан ўтиш.
7-машқ. Белгиланган жойда тўхташ ва қайрилиб олиш.
Йўл ёқасида, белгиланган жойда, йўл белгисининг олдида, тротуар ёнида (параллел, 45 ва 90 градус бурчак остида) тўхташ. Тўхташ учун жой танлаш. Қисқа муддатли тўхташ.
Тик нишаблик ва баландликда тўхтаб туриш. Кескин тўхташ.
8-машқ. Илонизли йўл ва изли тахта бўйлаб ҳаракатланиш; тўғри ҳаракатланишдан илонизи йўли бўйлаб ҳаракатланишга ўтиш; илонизли йўл бўйлаб ҳаракатланишни ўнг ва чап бурилишлардан бошлаш; тўғри ҳаракатланишдан изли тахта бўйлаб ҳаракатланишга ўтиш; изли тахта бўйлаб ҳаракатланишни ўнг ва чап бурилишдан бошлаш.
9-машқ. Тоннелда ва айланма йўлда ҳаракатланиш; тоннелга тўғриданкириш ва унда ҳаракатланиш; тоннелга ўнг ва чап бурилишлар орқали кириш; айланма ҳаракатланишда соат стрелкаси бўйлаб ҳаракатланиш; айланма ҳаракатланишда соат стрелкасига қарши ҳаракатланиш.
Саккизсимон (доира)да ҳаракатланиш; “Тўхташ” чизиғи олдида тўхташ; саккизсимон доирада ҳаракатни соат стрелкаси бўйлаб ва соат стрелкасига қарши амалга ошириш; йўл белгиларининг талабларига амал қилган ҳолда “Тўхташ” чизиғининг олдида тўхташ.
10-машқ. Чекланган оралиқда автотранспорт воситасини намунавий бошқариш.
Тоннелда, илонизли йўлда, изли тахта бўйлаб кетма-кетликда ҳаракатланиш, “Тўхташ” чизиғи олдида тўхташ.
Автотранспорт воситасига техник хизмат кўрсатиш ишларини бажариш.


Назорат текшируви.

Автодромда (ёпиқ майдон) таълим олувчининг олган кўникмалари текширилади: ҳаракатни бошлаш, айланма йўлда ҳаракатланиш, белгиланган жойда ва тўхташ чизиғи олдида тўхташ; илонизли йўлда тўғрига ҳаракатланиш. Чегараланган хавфлига кириш, орқага ҳаракатланиш ва хавфлидан олдинга ҳаракатланиб чиқиш; автотранспорт воситасини чегараланган тўхтаб туриш жойига қўйиш, орқага ҳаракатланиб “бокс”га кириш. Тоннелга олдинга ва орқага ҳаракатланиб тўғридан ҳамда ўнг ва чап бурилишлар орқали кириш. Баландликда ҳаракатни бошлаш. Тезланиш ва тўхташ-чизиғи олдида тўхташ.