Њзбекистон республикаси олий ва њрта махсус таълим вазирлиги

9-MAVZU. XIZMAT SIFATINI OSHIRISH. RAQOBAT USTUNLIGINI YARATISH
Reja:
1.Xizmatni tiklash. Xizmat kafolatlari.
2.Raqobat ustunliklari xaqida tushuncha.
3.Strategiyalar. Raqobatbardosh servis strategiyasini ishlab chiqish.


1.Xizmatni tiklash. Xizmat kafolatlari
Respublikamiz ichki bozorida chet ellarda ishlab chiqarilgan yuqori sifatli mollarning ko‘payishi servis xizmatlarining ommaviy tus olishi uchun shart- sharoit yaratib berdi. Ushbu xizmat turlariga xaridorlarga sotishdan keyingi xizmat ko‘rsatish, bepul ma'lumot-konsultatsiyalar berish, maishiy asbob-uskunalar va mashinalarga kafolat vaqtida va kafolat vaqtidan keyigi texnik ta'mirlash va texnik xizmat ko‘rsatish kabilar kiradi. Ushbu turdagi xizmatlarga talab texnik jihatdan qiyin mollarning paydo bo‘lishi bilan vujudga keldi. Mollarning sotishdan oldingi va sotishdan keyingi servis xizmatlarining rivojlanishi maishiy texnikaning raqobatbardoshligini ta'minlaydi, servis va ishlab chiqarish faoliyatlaring chambarchas bog‘lanishiga zamin yaratadi.
Savdo sohasida servis sotuvdan oldingi (namoish qilish, tovarlarni tekshirish va qadoqlash) va sotuvdan keyingi xizmatlarni oladi. U o‘z ichiga kafolat davridagi va kafolat davridan keyingi xizmatlarni oladi. Kafolat davridan keyingi xizmatlar tovarlarni ekspluatatsiya qilishning barcha davrini o‘z ichiga oladi. Tovardan foydalanuvchining ehtiyojlarini qondiruvchi bunday servis ishlab chiqarish jarayonining davomi bo‘lib hisoblanadi va raqobat sharoitida tovarga bo‘lgan talabni oshiradi, yangi sotuv bozorlarini o‘zlashtirishga yordam beradi.
2.Raqobat ustunliklari xaqida tushuncha
Raqobat afzalliklarni aniqlayotganda iste'molchilar talabiga buysunish kerak va mijozlar raqib afzalliklarni zarur deb qabul qilishida ishonch hosil qilishi kerak. Ko‘p hollarda qo‘yidagi vaziyat sodir bo‘ladi: korxona aniq raqobat afzalliklarga ega bo‘lsa, ham, ammo ular to‘g‘risida iste'molchilar bilimga ega emas, deb fikr yuritadi. Raqobat afzalliklari raqobatbardoshlikning omillari, ya'ni boshqa korxonalar bilan raqobat kurashida qatnashish qobiliyati bo‘lib xizmat qiladi.
Marketing imkoniyatlarni aniqlash uchun SWOT – tahlil (ingliz so‘zlardan tashkil topgan qisqartiruv: strength, ulaknesses, opportunities, threats, ya'ni – kuch imkoniyat, sustlik, tahdid) nomini olgan ya'ni tashkilotning kuchli va sust tomonlari, imkoniyat va tahdidlarning tahlili demakdir. Usul matritsasidan foydalanishni nazarda tutadi. U qo‘yidagicha izohlanadi. U «KIM» maydoni tashqi muhitda vujudga kelgan imkoniyatlardan foyda ko‘rish uchun korxonaning kuchli tomonlaridan foydalanish imkoniyatini beruvchi ijobiy marketing imkoniyatlarni ochib beradi.
«SLI» maydoni vujudga kelgan imkoniyatlar hisobidan korxonaning sust tomonlarni bartaraf etishga ko‘maklashadi. Tahdidlarni yo‘q qilishda korxonaning quvvatidan foydalanish imkoniyatini «KTA» maydoni tahmin va nihoyatda, korxonaning holati uchun «SAT» maydoni jozibasiz va qo‘rqinchli bo‘ladi, chunki tahdidlar ta'siri ostida korxona o‘z o‘rnini yo‘qotishi mumkin.
Matritsadan foydalanganda imkoniyatlar va tahdidlarning boshqa tomonga o‘tishini ham hisobga olish kerak. Shunday, ishga solinmagan imkoniyat, agarda uni raqib ishlatsa, tahdidga aylanishi mumkin. Aksincha, bartaraf etilgan tahdid firmaga qo‘shimcha kuchli tomonga aylanishi mumkin.

	Imkoniyatlar 1. 2. 3.	Tahdidlar 1. 2. 3.
Kuchli tomonlari 1. 2. 3.	«KIM» maydoni	«KTA» maydoni
Salbiy tomonlari 1. 2. 3.	«SLI» maydoni	«SAT» maydoni