Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Этиология 
ва 
патогенези
. 
Ўт 
йўллари 
атрезияси 
ва 
гипоплазияларининг катта қисми ўтказилган гепатит натижаси ҳисобланади. 
Жигар ичи атрезиялари ва гипоплазияларида жигарда гигант ҳужайралари 
топилади (гигант ҳужайрали гепатит), улар атрофида фиброз ва склероз 
ўчоқлари бўлади. Жигардан ташқари атрезиялари 3-турдаги ретровируслар 
томонидан чақирилади. Сафро оқиб кетиши бузилишлари сафро таркибий 
қисмларининг (шу жумладан бевосита билирубиннинг ҳам) қонга ўтишига 
олиб келади. Гепатоцитларнинг кучайиб борувчи дистрофик ўзгаришлари 
уларнинг некрозига олиб келади. Холестаз шароитларида ўт йўлларида 
яллиғланиш жараѐни – холангит ривожланади. Витамин К етишмаслиги 
ривожланади, сафро бўлмаганда витамин К нинг ичакдан сўрилиши содир 
бўлмайди. 
Клиник манзараси
. Ҳаѐтнинг биринчи кунларида сариқлик синдроми 
билвосита билирубин устун келган гипербилирубинемия билан боғлиқ 
бўлиши мумкин, аммо кейинчалик бевосита билирубиннинг солиштирма 
оғирлиги ўсиши қайд қилинади ва терининг бўялиши яшилсимон тус олади. 
Ахолик нажас, тўқ рангли сийдик пайдо бўлади. Жигар ўлчамлари 

---

196 
катталашган, зич консистенцияда. Портал гипертензия белгилари (қорин олд 
девори веналарининг кенгайиши) кузатилади. Ахолик нажас пайдо 
бўлганидан 1 ҳафтадан ўтиб геморрагик кўринишлар ривожланиши мумкин 
(витамин К-боғлиқ омиллар етишмаслиги ҳисобига). Янги туғилганлик 
даврида тери қичишиши хос эмас. Боланинг умумий аҳволи ҳаѐтининг 2-3 
ойигача қониқарли бўлиши мумкин. 
Жигар ичи ва жигардан ташқари ўт йўллари атрезиясини клиник 
жиҳатдан дифференциация қилиш мураккаб, лекин 1,5-2 ойгача жигардан 
ташқари атрезия ташхисини қўйиш жуда муҳим (бундай вазиятларда 
жарроҳлик йўли билан даволаш муваффақиятли бўлиши мумкин, акс ҳолда 
жигар циррози ривожланади). Ҳозирги вақтда жарроҳлик йўли билан 
даволаш усули ташқи ўт йўлларининг ҳам дистал, ҳам проксимал 
бўлимларини операция қилиш усуллари каби амалга оширилади. 
Ташхислаш
. Лаборатор ташхислаш ўз ичига қуйидагиларни олади: 
– қоннинг умумий таҳлили: кучайиб борувчи камқонлик ва тромбоцитопения 
аниқланади; 
– қоннинг биокимѐвий таҳлили: умумий оқсил пасайган, альбумин миқдори 
камайган, бевосита билирубин даражаси ошган, ишқорий фосфатаза 
фаоллиги баланд; 
– альфа-фетопротеин даражасини аниқлаш: унинг миқдори туғма 
гепатитларда ошади; 
– копрограмма (стеаторея аниқланади); 
– жигар УТТ; рентгенологик текшириш (билирубин миқдори 170 мкмоль/л 
дан баланд бўлмаганда имкони бор).